مفهوم بدهکار و بستانکار

کیست که برای انتقال وجه‌های اندک، زحمت رفتن به شعبه را به خود بدهد؟ پس فراموش نکنید روزی یکبار می‌توانید از یک ریال تا 100 میلیون تومان را با پایا جابه‌جا کنید؛ البته با کسر کارمزد و به‌صورت غیر آنی!

حسابداران جوان سما

استفاده کنندگان درون سازمانی در واقع مدیران و گردانندگان سازمان می باشند.استفاده کنندگان برون سازمانی مجموعه اشخاص حقیقی وحقوقی خارج از سیستم موسسه هستند که برای تصمیم گیری وقضاوت آگاهانه مایلند اطلاعات حسابداری را دریافت کنند.

شاخه ای از حسابداری است که گزارش های درون سازمانی را جهت استفاده مدیران وگردانندگان عملیات سازمان تهیه می کنند.مدیران بااستفاده از اطلاعات دریافت شده از حسابداران به ارزیابی عملکرد گذشته کنترل فعالیت های جاری وبرنامه ریزی برای آینده اقدام می کنند.

حسابداری مالی شاخه ای ازحسابداری است که گزارش های مالی برون سازمان را جهت استفاده مدیران وافراد خارج از سازمان تهیه می کند.

گزارش درون سازمانی از ویژگی زیر برخوردار است:

1 ) جزو اسرار سازمان طلقی می شود

2 ) در فواصل زمانی نسبتا کوتاه تهیه می شود.

3 ) حاوی اطلاعات تفضیلی هستند

4 ) به مدیران وگردانندگان سازمان ارائه می شوند

حسابداران با استفاده از دانش تجربه وابزار مناسب اطلاعات مربوطه به فعالیت های مالی راشناسایی واندازه گیری کرده سپس به پردازش آنهااقدام می کند ودرنهایت اطلاعات را به شکل گزارش های مالی دراختیار کسانی قرار می دهندکه مایلندآنهارادر تصمیم گیریهای خودقراردهند.

تصمیم گیریهای اقتصادی افراد به فعالیت های اقتصادی منجر می شود وفعالیت های اقتصادی موجب می شود تااطلاعات اقتصادی به وجودآید.اطلاعات اقتصادی زمینه کار حسابداران رافراهم می کند.

طبقه بندی موسسات از نظر مالکیت:

طبقه بندی موسسات از نظر نوع فعالیت:

طبقه بندی موسسات از مفهوم بدهکار و بستانکار نظر هدف قعالیت:

طبقه موسسه از نظر تعداد مالکین:

سیستم حسابداری موجود در دنیای امروز سیستم حسابداری دوبل است .اساس وشالوده سیستم حسابداری دوبل معادله اصلی حسابداری است که در آن

داراییها = بدهی ها + سرمایه

دارایی : داراییها به مجموعه اموال مطالبات وجوه نقد وتمامی چیزهایی که دارای منافع آتی باشد .

بدهی : حق یا ادعای اشخاصی غیراز مالک موسسه نسبت به داراییها.

سرمایه : حق یا ادعای مالک یا مالکین نسبت به دارائیهای موسسه.

مثال 1 :موسسه ای 50000000 ریال دارایی داشته باشد وبدهی های موسسه 15000000 ریال باشد که این امر نشان گرآن است که صاحب موسسه 70 درصد موسسه را مالک می باشد و 30 درصد دارایی های موسسه به دیگران تعلق دارد.

داراییها = بدهی ها + سرمایه

100% = 30 % + 70 %

35000000 = X بنابراین 50000000 = 15000000 + X

چرخه حسابداری شرکت های مختلف (خدماتی بازرگانی تولیدی):

چرخه حسابداری در واحدهای مختلف و شرحی جزئی درباره این موضوع :

1 ) جمع آوری اسناد ومدارک مثبته :

منظور همان فاکتورفیش ورسیدهای پرداخت رسیدهای بانکی وغیره می باشد.

2 ) تجزیه وتحلیل اسناد ومدارک مثبته :

منظور تجزیه تحلیل یا همان دودو تاچهارتای یک حسابدار است که مثلا اگر رسیدی یا فاکتوری در دست دارد جهت چگونگی وغیره آن فکر می کند.

3 ) سند حسابداری :

پس از تجزیه وتحلیل حسابدار می بایست جهت ثبت های مربوطه به سند حسابداری رجوع کند که امروزه دراکثر ادارات در نرم افزارهای کا مپیوتری حسابداری انجام میگردد.

سپس می بایست از روی سند حسابداری دفتر روزنامه که جزء دفاتر قانونی می باشد ثبت گردد.که این نکته قابل ذکر است دفتر روزنامه دقیقا همانند سند حسابداری می باشد.

بعد از ثبت دفتر روزنامه می بایست مانده هرحساب در دفترکل که به صورت ریز هرحساب درآن گنجانده شده منتقل گردد.

بعد از دفتر کل نیز می باست هر کدام از حسابها که ریز دارند همانند بانک مثلا بانک ملی صادرات و. می بایست به صورت جزء وارد دفتر معین گردد.

7) مانده گیری از حسابهای دفتر کل :

در پایان سال مالی می بایست از تمامی حسابهای دفتر کل مانده گیری کرد.

8 ) تراز آزمایشی :

پس از مانده گیری از حسابهای دفتر کل می بایست به ترتیب خاصی که بعدا در سرفصلی تحت عنوان تراز آزمایشی توضیح داده خواهد شد کلیه حسابها گنجانده گردد.قابل ذکر است که تراز آزمایشی دو ستونی می باشد .

9 ) اصلاح حسابها :

در پایان هر دوره مالی وپس از ایجاد ترازآزمایشی یکسری اصلاحات می بایست در دفاترمالی صورت گیرد.عمده این اصلاحات به استهلاک دارایی های ثابت همچنین مشخص نموده ذخیره مطالبات مشکوک الوصول وهزینه های اجاره وبیمه وحقوق هایی که بنا به دلایلی مثلا فراموشی حسابدار پرداخت نگردیده است می باشد.

10) ترازآزمایشی اصلاح شده :

پس از انجام اصلاحات می بایست حسابدار ترازآزمایشی ای را طراحی نموده که کلیه اصلاحات نیز در آن قید شده باشد.که نام آن تراز آزمایشی اصلاح شده می باشد.

11) صورت سود وزیان :

نتیجه فعالیت هرشرکتی اعم از خدماتی بازرگانی وتولیدی از روی صورت سودوزیان مشخص می گردد که این صورت در هر واحدی به صورت متفاوتی با واحدهای دیگر می باشد.

صورت سرمایه نیز به ترتیب سرمایه اولیه وسپس اگر سرمایه گذاری مجددی وجود داشته باشد وهمچنین برداشت نیز کسر می گردد ودر نهایت سود یا زیان طی سال مالی اضافه یا کسر می گردد تا میزان سرمایه درپایان دوره مشخص گردد.صورت سرمایه در تمامی واحدهای خدماتی بازرگانی وتولیدی معمولا به یک شکل می باشد.

بیلان یا ترازنامه به 3 شکل طراحی می گردد که بعدا به صورت کامل توضیح داده خواهد شد .اما مهمترین آن ترازنامه به شکل T می باشدکه دارایی های در یک طرف ودر طرف دیگر مجموع بدهی ها وسرمایه درج می گردد که میبایست 2طرف با یکدیگر بر اساس معادله حسابداری برابر وتراز باشد.

14) بستن حسابهای موقت :

در هر شرکتی 2نوع حساب وجود دارد :حسابهای دائم وموقت.حسابهای موقت که در هر واحدی (خدماتی تولیدی وبازرگانی) متفاوت می باشد در پایان سال معمولا به حساب خلاصه سود (زیان ) بسته می شوند.البته درتمامی واحدها هزینه به عنوان حساب موقت می باشد.

15) تراز اختتامی :

قبل از بستن حسابهای دائم می بایست لیستی از آن در صورتحسابی تحت عنوان ترازاختتامی تهیه گردد.

16) بستن حسابهای دائمی :

پس از بستن حسابهای موقت نوبت به بستن حسابهای دائم می رسد.عمده حسابهای دائمی شامل دارایی ها بدهی ها وسرمایه می باشد.

17) تراز افتتاحی در سال مالی جدید :

قبل از افتتاح حسابهای دائم درسال مالی جدید می بایست لیستی از آن در صورتحسابی تحت عنوان ترازافتتاحیه تهیه گردد.

18) افتتاح حسابهای دائمی درسال مالی جدید :

تمامی حسابهای دائمی (دارایی بدهی سرمایه) با حساب ترازافتتاحی افتتاح میگردند.

* به زودی به شرح هریک از 18 قسمت فوق به صورت کامل خواهیم پرداخت.

اثررویدادهای مالی برمعادله حسابداری

یک ) اولین رویداد مالی درحسابداری ،سرمایه گذاری اولیه (نقد وغیر نقد)می باشدکه موجب افزایش دارایی وافزایش سرمایه می شود ودرواقع در بدهی ها بی تاثیراست.

چگونگی ثبت در حالت اول :

شرح : ثبت سرمایه گذاری اولیه به صورت نقد.

چگونکی ثبت در حالت دوم :(مثلا)

شرح : ثبت سرمایه گذاری اولیه به صورت غیر نقد.

خرید نقدی داراییها : که درمعادله حسابداری بی تاثیر می باشد.

شرح : ثبت خرید دارایی به صورت نقد.

خرید نسیه دارایها : که باعث افزایش دارایی وبدهی می شود ودر سرمایه بی تاثیر است.

حسابهای پرداختنی ****
شرح : ثبت خرید دارایی به صورت نسیه.

سه ) برگشت دارایی های خریداری شده به فروشنده :

برگشت دارایی خریداری شده به طور نسیه برای فروشنده که موجب کاهش دارایی وبدهی ودر سرمایه بی تاثیر.

شرح : ثبت برگشت دارایی خریداری شده نسیه به فروشنده.

برگشت دارایی خریداری شده به طور نقد برای فروشنده که کلا درمعادله حسابداری بی تاثیر بوده یعنی بدین معنا که یک دارایی اضافه (بانک) ودارایی دیگر کاهش(دارایی خریداری شده ) یافته است.

شرح : ثبت برگشت دارایی خریداری شده نقد به فروشنده.

چهار ) انجام خدمات برای مشتری :

شرح : ثبت درآمد از بابت ارائه خدمات ودریافت وجوه آن.

شرح : ثبت درآمد از بابت ارائه خدمات به صورت نسیه.

که هردو منجر به افزایش دارایی وافزایش سرمایه می شود ودر بدهی بی تاثیر بوده.

پنج ) وصول مطالبات : که در معادله حسابداری بی تاثیراست.(یعنی یک دارایی افزایش – بانک – ویک دارایی کاهش – حسابهای دریافتنی – می یابد.

شرح : ثبت وصول مطالبات

شش ) پرداخت بدهی ها: که موجب کاهش دارایی وبدهی شده ودرسرمایه بی تاثیراست.

حسابهای پرداختنی/ وام پرداختنی ****

شرح : ثبت پرداخت بدهی ها

هفت ) هزینه ها: که به دوصورت برموسسه تحمیل می شوند:

- وقوع هزینه های نقدی که کاهش دارایی وسرمایه را به دنبال داشته ئدربدهی بی تاثیراست.

شرح : ثبت هزینه برق و پرداخت نقدی آن.

وقوع هزینه های غیرنقدی که موجب افزایش بدهی وکاهش سرمایه میشود ودر دارایی بی تاثیر می باشد.

شرح : ثبت هزینه برق به طور نسیه (عدم پرداخت وجه آن )

هشت ) برداشت که به طورکلی به سه شکل انجام می شود :

شرح : ثبت بابت برداشت آقای فلانی از بانک / صندوق

- برداشت غیر نقد :(مثلا)

شرح : ثبت بابت برداشت آقای فلانی از به صورت غیرنقدی.

شرح : ثبت بابت برداشت آقای فلانی از موجودی کالا

به طور کلی منجربه کاهش دارایی وسرمایه شده ودر بدهی ها بی تاثیرمی باشد.

نه ) سرمایه گذاری مجدد : به طور کلی سرمایه گذاری مجدد چه نقد وچه غیر نقد موجب افزایش سرمایه ودارایی شده ودر بدهی بی تاثیر است.
ثبت در صورت سرمایه گذاری مجدد نقدی :
بانک ****

شرح : ثبت سرمایه گذاری مجدد نقدی.

ثبت در صورت سرمایه گذاری مجدد غیرنقدی :

سرمایه ****
شرح : ثبت سرمایه گذاری مجدد غیر نقدی.

ده ) درصورت فروش دارایی توسط موسسه که سه حالت ذیل صورت خواهد گرفت:

فروش به قیمت تمام شده : درمعادله حسابداری بی تاثیراست.

شرح : ثبت فروش دارایی به قیمت تمام شده.

سود ناشی ازفروش دارایی ***

شرح : ثبت فروش دارایی با سود(بیشتر ازقیمت تمام شده)

زیان ناشی از فروش دارایی ***

شرح : ثبت فروش دارایی با زیان(کمتر ازقیمت تمام شده)

ثبت رویداد های مالی درحسابها :

در حسابداری برای ثبت وخلاصه کردن اثرات رویدادهای مالی برمعادله حسابداری یک واحد اقتصادی از( حساب ) استفاده می کنند.برای اینکه اثر هررویداد مالی را بر اجزای معادله حسابداری یعنی داراییها ، بدهی ها وسرمایه مالک نشان دهیم از شکل حساب T استفاده می کنیم.این شکل حساب ،شبیه حرف T انگلیسی است ودارای 3 قسمت به شرح زیر می باشد:

الف ) عنوان حساب

ب ) سمت راست حساب یا بدهکار

ج ) سمت چپ حساب یا بستانکار

خط عمودی حساب را به دو سمت راست و چپ تقسیم می کند .عنوان حساب هم درقسمت بالای خط افقی نوشته می شود . مثلا حساب نقد و بانک یک موسسه به شکل حساب T به صورت زیر نمایش داده می شود:

سمت چپ سمت راست

کاربرد اصطلاحات سمت راست وچپ کمی مشکل است وبدین لحاظ به جای استفاده ازاین دو اصطلاح ، از واژه های بدهکار وبستانکار استفاده میشود.همواره به یاد داشته باشیم که درمورد هرحساب ،بدهکار به معنی سمت راست وبستانکار به معنی سمت چپ حساب می باشد.

قاعده ثبت افزایش وکاهش درحسابها :

هرفعالیت مالی موثر برمعادله حسابداری منجربه کاهش یا فزایش یک یا چند حساب می شود.نحوه مفهوم بدهکار و بستانکار ثبت افزایش وکاهش درحسابها به نوع وماهیت آن بستگی دارد .افزایش هردارایی در بدهکار حساب مربوط ثبت می شود.کاهش هردارایی نیز درسمت چپ حساب مربوط ثبت می گردد.درمقابل افزایش بدهی وسرمایه مالک درسمت چپ/ بستانکار وکاهش بدهی وسرمایه مالک درسمت راست/بدهکار نشان داده میشود.

تعریف حساب

حساب : مدرکی است که اطلاعات مربوط به هر یک از انواع دارایی ، بدهی و سرمایه و در آمد و هزینه یک موسسه بر حسب پول ( در ایران ریال ) در آن ثبت می شود .

حساب T: چگونه مبادلات را ثبت کنیم ؟ شکل حسابی که بکار گرفته می شود ، حساب T نام دارد وجه تسمیه حساب T مفهوم بدهکار و بستانکار شباهتی است که این حساب با حرف لاتین T دارد .

سمت راست حساب را اصطلاحاً « بدهکار » و سمت چپ حساب را اصطلاحاً « بستانکار » می گویند . اغلب واژه های بدهکار و بستانکار ، موجب سر درگمی افرادی می شود که جدیداً آموزش حسابداری را آغاز کرده اند . برای سهولت امر ، راهنمای زیر را در نظر داشته باشید .خط عمودی ، حساب را به دو بخش چپ و راست تقسیم می کند . عنوان حساب در بالای خط افقی نوشته می شود . برای مثال حساب T وجوه نقد یک واحد تجاری به شکل زیر است :

بدهکار = سمت راست

بستانکار = سمت چپ

افزایش و کاهش در حسابها :

نوع یک حساب تعیین میکند که افزایش و کاهش در آن چگونه باید ثبت شود . برای یک حساب مشخص ، تمام افزایشها در یک سمت و تمام کاهشها در سمت دیگر ثبت می شود .

افزایش و کاهش در حساب داراییها بدهیها و سرمایه : افزایش در داراییها، در سمت راست حساب یک دارایی و کاهش در دارییها، در سمت چپ آن حساب ثبت می شود . متقابلاً افزایش در بدهیها و سرمایه در سمت چپ حساب و کاهش در بدهیها و سرمایه در سمت راست حساب ثبت می شود .

موارد مذکور ، قواعد بدهکار و بستانکار کردن حساب میباشد . همیشه این نکته را بخاطر داشته باشید که در مطالعه حسابداری بدهکار یعنی سمت راست و بستانکار یعنی سمت چپ .

افزایش یا کاهش در حساب ، با توجه به ماهیت آن حساب ، از طریق بدهکار و یا بستانکار کردن آن صورت می گیرد .

قواعد ثبت بدهکارها و بستانکارها بر مبنای معادله حسابداری تدوین شده است :

داراییها = بدهیها + سرمایه

افزایش کاهش در حساب در آمد :

هنگامی که موسسات خدماتی در آمدی کسب می نمایند از یک سو داراییها و از سوی دیگر سرمایه مالک موسسه افزایش می یابد . طبق قاعده حسابداری می توان در آمدها را مستقیماً در بستانکار حساب سرمایه مالک منظور نمود ولی بدلیل آنکه مشخص شدن در آمدهای یک موسسه طی یک دوره زمانی خاص برای صاحب موسسه و سایر استفاده کنندگان اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار است از این رو در آمدهای کسب شده بجای اینکه مستقیماً در سرمایه مالک بستانکار شود در حسابهای جداگانه تحت عنوان در آمد مربوطه بستانکار می گردد . بنابراین در آمد به هنگام افزایش بستانکار می شود و مانده این حساب همواره بستانکار خواهد بود .

افزایش و کاهش در هزینه ها : هنگامی که واحد اقتصادی متحمل هزینه می شود سرمایه مالک کاهش می یابد بر اساس قاعده حسابداری می توان هزینه ها را در بدهکار حساب سرمایه ثبت کرد .

ولی به منظور این که هزینه های یک موسسه طی یک دوره زمانی مشخص گردد به جای ثبت مستقیم هزینه ها در بدهکار حساب سرمایه مالک در حسابی تحت عنوان هزینه مربوطه بدهکار می گردد . برای هزینه های مختلف می توان حسابهای جداگانه ای ایجاد نمود تا اطلاعات مربوط به هر هزینه به تفکیک مشخص گردد . نحوه ثبت افزایش هزینه ها در حساب T به شکل زیر می باشد.

لازم به توضیح است تمام پرداختهای یک موسسه هزینه به شمار نمی آید . برای مثال پرداختهای یک موسسه برای خرید اثاثیه یا پرداخت بدهیها به عنوان هزینه تلقی نمی شود .

دانشجویان حسابداری

اتاقی برای تبادل اطلاعات دانشجویان حسابداري و حسابداران موفق در حیطه ی علم حسابداري

آموزش اصول حسابداری یک(1) = خرید و فروش کالا

سلام دانشجویان عزیز

میخواهیم مثالهایی از سیستم موجودی كالا در فعالیت یك شركت بازرگانی كه به خرید و فروش كالا مبادرت میكنه را براتون شرح بدیم .
ابتدا خرید و فروش كالا را در سیستم ادواری نگهداری موجودی كالا مطرح می كنیم و در درسهای آتی همین فعالیتها را در سیستم دائمی نیز شرح مفهوم بدهکار و بستانکار خواهیم داد .
اصولا در واحدهای بازرگانی وجه نقد یا نقدینگی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا كه نقطه عطف در خرید و فروش كالا می باشه یا در حقیقت چرخه فعالیت یك واحد بازرگانی با وجه نقد شروع می شه .
اكنون فرض كنید كه شركت سجاد واکبربه خرید و فروش كامپیوتر اشتغال دارند و این شركت كامپیوترهایی را كه به قصد فروش خریداری می كند
مثال :
شركت سجاد واکبردر تاریخ 1/1/84 تعداد 10 دستگاه كامپیوتر به مبلغ هر واحد 5.000.000 ریال خریداری می نماید با فرض اینكه سیستم موجودی كالا در این شركت ادواری باشد ثبت خرید به شكل زیر در دفتر روزنامه انجام میشود :
فرض اول : شركت كامپیوترهای فوق را به صورت نقدی خریداری نماید .

تاریخ شرح مبلغ بدهکار مبلغ بستانکار

1/1/84 خرید کالا 50.000.000
بانك / صندوق 50.000.000
بابت خرید كالا به صورت نقدی

فرض دوم : شركت سجاد واکبرخرید كالای خود را به صورت نسیه انجام داده باشد .

تاریخ شرح مبلغ بدهکار مبلغ بستانکار

1/1/84 خرید کالا 50.000.000
حسابهای پرداختنی 50.000.000
بابت خرید كالا به صورت نسیه

تخفیفات نقدی خرید:

ممکن است در زمان خرید از فروشنده تخفیف گرفته شود در این حالت عملیات حسابداری تخفیفات کالا به شرح زیر عمل میشود :
در خرید كالا دو نوع تخفیف وجود دارد :
1 - تخفیف تجاری
2 - تخفیف نقدی خرید

1 - تخفیف تجاری ( تخفیف كمّیت )
این نوع تخفیف معمولاً مربوط به حجم خرید زیاد می باشد به اینصورت كه هر چه كالای بیشتری خریداری شود به خریدار درصدی تخفیف داده خواهد شد و این باعث می شود كه بهای تمام شده هر واحد كالای خریداری شده پایین تر شود . با مفهوم بدهکار و بستانکار توجه به مطالب بالا در حسابداری حسابی برای تخفیفات تجاری و همچنین ثبت حسابداری برای این نوع از تخفیفات وجود ندارد به عبارت دیگر تخفیفات تجاری در دفاتر ثبت نمیشوند و ثبت خرید ها در دفاتر حسابداری بر اساس قیمت خالص خرید (قیمت خرید پس از کسر تخفیف تجاری خرید) انجام می شود .

به عنوان مثال اگر شرکت سجاد واکبر 5 دستگاه كامپیوتر خریداری می كردند هیچ تخفیف تجاری به آنها تعلق نمی گرفت و بهای تمام شده هر دستگاه 5.000.000 ریال تمام می شد ولی با توافق فروشنده اگر این موسسه 10 دستگاه خریداری نماید 10 درصد تخفیف تجاری به آن تعلق می گیرد كه در اینصورت بهای تمام شده هر واحد 4.500.000 ریال تمام خواهد شد .
بنابراین خرید 10 دستگاه كامپیوتر را شرکت سجاد واکبر به صورت زیر ثبت می كند :

فرض اول : این شرکت كامپیوترهای فوق را به صورت نسیه خریداری كند .

تاریخ شرح مبلغ بدهکار مبلغ بستانکار

1/1/84 حساب خرید كالا 45.000.000
حسابهای پرداختنی 45.000.000
بابت خرید كالا به صورت نسیه

فرض دوم : این شرکت كامپیوترهای فوق را به صورت نقدی خریداری كند .

تاریخ شرح مبلغ بدهکار مبلغ بستانکار

1/1/84 حساب خرید كالا 45.000.000

حساب بانك/صندوق 45.000.000
بابت خرید كالا به صورت نقدی

2 – تخفیف نقدی : Cash Discounts
این نوع تخفیف در فروشهای نسیه است و ربطی به حجم خرید ندارد فقط برای تشویق خریدار نسبت به تسویه زودتر بدهی خود یك شرط قرار میدهند كه چنانچه خریدار زودتر از موعد نسبت به تسویه بدهی خود اقدام نماید مبلغی به عنوان تخفیف از بدهی وی كسر گردد .
تخفیفات نقدی بر خلاف تخفیفات تجاری در دفاتر ثبت میشوند و در اینجا سعی میكنم با یك مثال مطلب را روشن نمایم.
مثال :
شرکت سجاد واکبردر تاریخ 15/1/84 تعداد 5 دستگاه كامپیوتر به بهای هر دستگاه 5.000.000 ریال را به طور نسیه 60 روزه خریدار كردند و با توافق فروشنده اگر این شركت بدهی خود را 20روزه تسویه نماید 10درصد به او تخفیف تعلق خواهد گرفت .
توضیح اینكه : اصطلاحاً این تخفیف به صورت (ن / 60 – 10 / 20 ) نوشته میشود و به صورت (نسیه 60 روزه 10درصد 20روزه ) خوانده میشود .
طریقه ثبت رویداد بالا به صورت زیر می باشد :

نحوه ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی

ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی – یکی از مهم ترین عملیاتی است که در حسابداری خزانه داری انجام میشود. خزانه داری یکی از ارکان مهم ثبت و نگهداری تمامی دریافت ها و پرداخت ها ، کنترل تمامی گردش های مالی که منجر به دریافت و پرداخت میگردد که ثبت اسناد ازین نوع جزئی از آن است، می باشد.

منظور از اسناد دریافتنی و پرداختنی چیست؟

مدیریت و ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی ، ثبت وضعیت چک ها، کنترل اقلام باز اسناد پرداختنی، دریافتنی و … از امکان هایی است که خزانه داری در اختیار مدیران و حسابداران قرار می دهد.

در این مقاله عملیات ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی را مورد بررسی قرار میدهیم.

تعریف اسناد دریافتنی و پرداختنی

اسناد دریافتنی و پرداختنی زیرمجموعه بدهی‌های جاری هستند که شامل :

اسناد دریافتنی و پرداختنی تجاری وغیر تجاری می باشند.

ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی

ثبت اسناد دریافتی و پرداختی را میتوان به شکل زیر شرح داد :

ثبت سند پرداختنی

برای ثیت صدور چک یا اسناد پرداختنی پرداخت کننده و اشخاص یا تنخواه یا صندوق دریافت کننده هستند. اگر اشخاص و کارکنان به عنوان دریافت کننده باشند ثبت سند بصورت زیر انجام میگیرد:

اگر چک روز صدور شود حساب بانک بستانکار میشود و اگر چک مدت دار باشد اسناد پرداختنی بستانکار میشود.

ثبت سند پرداختنی برای ثبت اسناد بدین صورت است:

بدهکار :

طرف مقابل اگر جزء اشخاص و یا کارکنان باشند به ترتیب در سرفصل بستانکاران تجاری/ غیرتجاری و اگر جزء بانک ها، صندوق و یا تنخواه باشد در سرفصل دارایی های جاری – موجودی نقدی و بانک.

بستانکار :

اسناد پرداختنی می باشد.

ثبت سند پرداخت غیر نقد

سند پرداخت غیرنقد جزئی از ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی است. سند پرداخت غیرنقد برای اسناد غیرنقد (چک) روز صادر میگردد. این سند در سیستم دریافت و پرداخت شبیه سند اسناد پرداختنی می باشد که در آن بانک به عنوان پرداخت‌کننده و طرف مقابل به عنوان دریافت‌کننده ثبت میگردد.

بدهکار :

طرف مقابل اگرجزء اشخاص و یا کارکنان باشند به ترتیب در سرفصل بستانکاران تجاری/ غیرتجاری و اگر جزء بانک ها، صندوق و یا تنخواه باشد در سرفصل دارایی های جاری – موجودی نقد و بانک.

بستانکار:

بانک پرداخت کننده در سرفصل دارایی‌های جاری- موجودی نقد و بانک.

ثبت سند ابطال در اسناد دریافتنی و پرداختنی

ثبت سند ابطال پرداخت

در سند ابطال پرداخت مشخص می‌کنیم که بانک پرداخت‌کننده کدام بانک بوده است، طرف مقابل (دریافت کننده) کدام بوده است و ابطالی چک در کدام صندوق (صرفا جهت پیگیری لاشه چک) قرار می‌گیرد.

ثبت این سند در حسابداری دقیقا برعکس سند پرداختنی است:

بدهکار :

بانک زیر مجموعه اسناد پرداختنی در سرفصل بدهی های جاری.

بدهکار :

طرف مقابل اگر جزء اشخاص و یا کارکنان باشند به ترتیب در سرفصل بستانکاران تجاری/ غیرتجاری و اگر جزء بانک، صندوق و یا تنخواه باشد در سرفصل دارایی های جاری – موجودی نقد و بانک

نحوه ثبت اسناد دریافتنی و پرداختنی

ثبت سند دریافتنی برای ثبت اسناد بدین صورت است:

ثبت سند دریافتنی

ثبت سند دریافتنی بخش دیگری از ثبت اسناد است که پس از استعلام از بانک به پرداخت کننده عودت می گردند و یا واگذار میشوند واگذاری چک یا به بانک می باشد و یا به شخص که واگذاری به شخص اصطلاحا خرج چک گفته می شود.

برای ثبت اسناد دریافتنی دریافت کننده بدهکار می مفهوم بدهکار و بستانکار شود و پرداخت کننده بستانکار می شود.

ماهیت اسناد دریافتنی و پرداختنی

ماهیت سند دریافتنی

مطالبات هر واحد تجاری جز دارایی‎های آن است و با توجه به اینکه دارایی‎ها دارای ماهیت بدهکار هستند حساب‎های دریافتنی و اسناد دریافتنی نیز ماهیت بدهکار می باشند.

اسناد دریافتنی و پرداختنی را می توان به دو قسمت تقسیم نمود .

۲- سفته

موارد گفته شده برخی از ویژگی ها و مشخصات نرم افزارهای حسابداری سازه حساب می باشد، همینطور برای آشنایی با نرم افزار حسابداری ، نرم افزار حسابداری تولیدی و …. به سایت ما مراجعه فرمایید.

برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان فروش گروه نرم افزاری سازه حساب در ارتباط باشید.

همه چیز درباره سامانه پایا

برای مقدمه باید به این پرسش پاسخ دهیم که سامانه پایا چیست و اساسا به چه کار می‌آید؟ پایا یک سیستم الکترونیکی جامع بین بانکی است که از سوی بانک مرکزی به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند دستور پرداخت‌های متعدد را از یک بانک به عنوان بانک مبدأ دریافت کرده و بعد از پردازش، آن‌ها را برای انجام به بانک‌های مقصد ارسال کند. بانک‌ها نیز می‌توانند دستور پرداخت‌های مشتریان را به صورت انفرادی یا انبوه، دریافت و برای انجام در بانک‌های مقصد به «پایا» ارسال کنند. این سامانه تراکنش‌های C2C,B2C,B2B را پوشش می‌دهد و دارای ۲ زیرسامانه است که عبارتند از واریز مستقیم (وم) و برداشت مستقیم (بم). در ادامه بیشتر درباره معنای آنها می‌خوانیم.

کاربردهای سامانه پایا در بانکداری الکترونیک

این سامانه از ۲ بخش کاملا مستقل و مجزا، تشکیل شده است.

امکان واریز مستقیم در پایا (وم)

واریز مستقیم در سامانه پایا چیست؟ پرداخت به این صورت است که دارنده یا دارندگان هر حسابی در هر بانکی با ثبت شماره شبا این اجازه را به آن بانک می‌دهند که طی زمان‌هایی خاص و از پیش تعیین شده، میزان مشخصی پول را از حساب آن فرد یا شرکت برداشت کرده و به هر حساب یا حساب‌های دیگری در همان بانک یا دیگر بانک‌های کشور انتقال دهد. مثلا یکی از معمول‌ترین و پرکاربردترین موارد کارآمدی این سیستم پرداخت حقوق از سوی کارفرما به کارگران یا کارمندان است.

غیر از حقوق پرداخت سود سهام و اوراق بهادار و پرداخت بهای خدمات و کالا‌ها و پرداخت اقساط خرید کالا، وام و تسهیلات بانکی نیز از طریق سیستم جامع پایا قابل اجراست؛ همچنین که پرداخت مفهوم بدهکار و بستانکار اجاره‌بها و حواله‌های بین بانکی انفرادی و بسیار موارد دیگری از همین دست انجام می‌شود.

کیست که برای انتقال وجه‌های اندک، زحمت رفتن به شعبه را به خود بدهد؟ پس فراموش نکنید روزی یکبار می‌توانید از یک ریال تا 100 میلیون تومان را با پایا جابه‌جا کنید؛ البته با کسر کارمزد و به‌صورت غیر آنی!

امکان برداشت مستقیم از پایا (بم)

امکان برداشت مستقیم از سامانه پایا چیست و چه روشی دارد؟ شیوه‌ای از انتقال وجه است که در آن مشتری، به بانک این اجازه را می‌دهد که باز هم مبالغ مشخصی را در زمان‌های از پیش تعیین‌‌شده‌ای از حساب‌های اشخاص یا نهادها و شرکت‌های دیگر در همان بانک‌ یا بانک‌های مختلف دیگر برداشت کرده و به حساب او واریز کند. البته اجرای این دستور، با توافق مکتوب و قبلی طرفین یعنی مشتریان بدهکار و بستانکار انجام می‌گیرد. آن هم توافقی که طی قراردادی در یکی از شعبه‌های بانک نهایی شده و به امضای طرفین رسیده باشد.

از جمله موردهای برداشت مستقیم برای مشتریان حقیقی و حقوقی بانک که کاربرد بسیار زیادی دارند می‌توان به برداشت‌های دسته‌ای اشاره کرد؛ مانند تمامی قبض‌های خدماتی از جمله پرداخت قبض آب، برق، گاز و تلفن. همچنین پرداخت انواع حق عضویت برای مراکز مختلف خدماتی، تفریحی و آموزشی مانند شهریه مدارس یا دانشگاه‌ها نیز از این دست به شمار می‌روند. همچنان که پرداخت حق بیمه و پرداخت مالیات و عوارض یا پرداخت اقساط خرید کالا و وام و انواع تسهیلات بانکی و تصفیه صورت حساب و بسیار موارد این‌چنینی نیز با امکان برداشت مستقیم از سامانه الکترونیکی پایا قابل پرداختند.

ساعات انتقال وجه سامانه پایا

ساعت انتقال در پایا همانند انتقال وجه کارت به کارت، آنی و لحظه‌ای نیست. باید در نظر داشت که اگر حواله مورد نظر شما در سامانه پایا طی روز و در میان ساعات کاری بانک‌ها صادر شود، همان روز به حساب مقصد واریز خواهد شد، اما چنانچه حواله صادر شده در پایا در روز تعطیل یا بعد از به پایان رسیدن ساعت کاری بانک‌ها صادر شود، اول وقت روز کاری بعد به حساب مقصد واریز خواهد شد.

• چرخه اول انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی 4 صبح
• چرخه دوم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی 10:45
• چرخه سوم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی 14:45
  
• چرخه چهارم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی 17:45 [جدید]

شروع چرخه پایا (شاپرکی) در روزهای تعطیل رسمی هم ساعت 13:45 انجام می‌شود ولی انتقال وجه در اولین چرخه روز غیر تعطیل واریز می‌شود.

نکته: ساعات انتقال وجه پایا و همین‌طور صدور حواله در روزهای تعطیل، با بخشنامه‌های بانک مرکزی تغییر می‌کند (مثلا در روزهای پایانی سال یا روزهای تعطیلی بابت پاندمی یا آلودگی هوا و…). پس -به هر تقدیر- حواستان جمع باشد که روی این سامانه به عنوان واریز دقیق پول حساب نکنید و ساعتی را برای انتقال وجه در نظر نگیرید و قول ندهید. اگر به واریز آنی و سریع پول نیاز دارید، کارت به کارت (شاپرک) و ساتنا گزینه‌های بهتری هستند.

سقف انتقال وجه سامانه پایا

در سامانه پایا می‌توان هر مبلغ خردی را جابه‌جا کرد. سقف انتقال پول در سامانه پایا قبلا تا سقف 15 میلیون تومان تعیین شده بود ولی الان سقف انتقال وجه تغییر کرده و مشتریان می‌توانند تا سقف 100 میلیون تومان از طریق سامانه پایا در شبکه بانکی پول جابه‌جا کنند. اگر در شعبه هم حضور داشته باشید، این سقف همین مبلغ خواهد بود. ولی کیست که برای انتقال وجه‌های اندک، زحمت رفتن به شعبه را به خود بدهد؟ پس فراموش نکنید روزی یکبار می‌توانید از یک ریال تا 100 میلیون تومان را با پایا جابه‌جا کنید؛ البته با کسر کارمزد و به‌صورت غیر آنی!

کارمزد یا هزینه انتقال وجه در پایا

تا قبل از آذر ۹۹ انتقال وجه پایا کاملا رایگان بود ولی بر اساس آخرین ابلاغیه بانک مرکزی، هزینه انتقال وجه در سامانه پایا یک‌صدم درصد مبلغ هر تراکنش تعیین شد؛ ولی کف این کارمزد ۲۰۰ تومان و سقف کارمزد ۲۵۰۰ تومان است. مثلا برای جابه‌جایی یک میلیون تومان که یک صدم درصد آن ۱۰۰ تومان می‌شود، همان ۲۰۰ تومان کسر می‌شود که باز از هزینه انتقال وجه کارت به کارت به‌صرفه‌تر است!

برخی از اپ‌های بانک‌ها، همچون گذشته پایا را بدون هزینه انجام می‌دهند. اما همه این کف و سقف‌ها در حالت انتقال وجه شخصی در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های بانک است. اگر انتقال وجه گروهی باشد (مثل پرداخت حقوق، واریز سود سهام و…) که بیش از ۱۰ انتقال وجه در هر دستور پرداخت است، ۱۰۰ تومان به‌ازای هر تراکنش مشخص شده و از اصل پول کسر می‌شود.

روش پیگیری تراکنش و استعلام حواله پایا

روش استعلام پایا چیست؟ از آنجا که انتقال وجه در سامانه پایا بر اساس شماره شبا صورت می‌گیرد، امکان اشتباه در واریز و انتقال وجه وجود ندارد.مگر واریزکننده در مراحل انتقال وجه اشتباهی صورت دهد. با این‌حال، در صورت ایجاد مشکل در انتقال وجه از طریق سامانه الکترونیکی پایا یا برای استعلام حواله پایا داشتن شماره پیگیری حواله، دانستن بانک مبدا و مقصد و مبلغ دقیق حواله الزامی است. همراه این اطلاعات به یکی از شعبه‌های بانکتان مراجعه کنید با با شماره‌ای که هر بانک موظف است برای این انتقال‌های پایا و ساتنا ایجاد کند، تماس بگیرید.

مزایای استفاده از سیستم انتقال وجه پایا

پس همانطور که مشخص شد یکی از وجوه برجسته و شایان توجه این سامانه بانکی این است که با استفاده از این سامانه افراد مجبور نخواهند بود تا برای هر کاری حسابی تازه در بانکی دیگر باز کنند! اگر یادتان باشد، پیش از روی کار آمدن این سامانه هر شرکت یا سازمانی برای پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان و کارگرانش دستور می‌داد تا حقوق‌بگیران حسابی نو در همان بانکی باز کنند. این البته نه تنها در ارتباط با دریافت حقوق و دستمزد که بسیاری موارد مشابه دیگر همچون پرداخت سود سهام نیز صادق بود که حالا با وجود پایا دیگری نیاز نیست.

از دیگر مزایای کارکردن با سامانه پایا این است که دیگر نیازی نیست برای پرداخت اقساط وام‌ها به شعبه‌های بانک تسهیلات ‌دهنده مراجعه کنیم. چرا که مشتری می‌تواند از هر بانک که حساب دارد، با پایا قسط خود را در زمان مشخصی پرداخت کند.

تفاوت ساتنا با پایا

همانطور که می‌دانید هردوی این سیستم‌ها سامانه‌هایی برای انتقال وجوه بین بانک‌های مختلف است. هر دوی آن‌ها هم مطمئن‌اند و هم از بالاترین سرعت ممکن برخوردارند. اما هرکدام شرایط و قوانین خاص خود را دارند. پس تفاوت پایا و ساتنا چیست؛

• سامانه پایاپای الکترونیکی یا همان سامانه پایا از روش‌های الکترونیکی برای پرداخت‌های خرد بهره می‌برد؛ در حالی که سامانه تسویه ناخالص آنی یا همان ساتنا برای پرداخت‌های کلان و حواله‌های فوری است که طراحی شده.
• ساتنا عملیات انتقال را نهایتا طی نیم‌ساعت به انجام می‌رساند ولی این درحالی است که سیستم پایا همین عملیات را در زمان‌های مشخص‌شده‌ای به انجام می‌رساند.
• در سیستم ساتنا تسویه حساب و واریز به حساب مشتری به صورت تک تک و در زمان درخواست به بانک مرکزی و بانک مقصد ارسال می‌شود و سرعت به نسبت قابل قبولی دارد که هم اکنون بین 2 ثانیه تا 20 دقیقه در بانک‌های مختلف متفاوت است. اما در پایا ارسال به بانک در ساعت‌های مشخصی و به صورت دسته‌ای از بانک مبدا به بانک مقصد صورت می‌گیرد.

تفاوت پایا با سامانه پل چیست؟

بانک مرکزی سامانه پل را برای جابه‌جایی پول رونمایی کرده است. به‌طور طبیعی این سوال پیش می‌آید که این همه سامانه به چه دردی می‌خورد و چه شباهت و تفاوتی دارند؟

• استفاده از شماره حساب به‌جای شماره شبا: سامانه پل از شماره حساب برای جابه‌جایی و انتقال پول استفاده می‌کند. بانک‌هایی به این سامانه پیوسته‌اند که شماره حساب‌های استانداردی داشته باشند. پس برای جابه‌جایی شماره حساب دقیق طرف مقابل نیاز دارید. ولی برای پایا شما شماره شبا نیاز دارید.
• انتقال در ساعت کاری: تفاوت مهم پایا با پل در همین ساعات انتقال پول است. پایا به دلیل شیوه انتقال پول، سیستم برخط و سریعی نیست و چرخه انتقال را در ساعت‌های مشخصی انجام می‌دهد ولی سامانه پل، در تمام ساعات شبانه‌روز این کار را انجام می‌دهد.
• انتقال پول با کارمزد کمتر: سامانه پایا هم مانند سامانه پل محدودیت سقف انتقال وجه دارد. با این تفاوت که کارمزدش اندکی کمتر از پایا است.

نکته: در یک نگاه کلی، سامانه پل و پایا شباهت‌های بسیاری به هم دارند و به نوعی رقیب در انتقال وجه هستند. انتقال آنی مزیت یکی است، شماره شبا مزیت دیگری. باید دید این شیوه‌های متعدد انتقال پول چه سودی برای مردم دارد. با این‌حال اگر می‌خواهید اطلاعات کامل‌تری درباره این سامانه تازه بانک مرکزی به دست آورید، این لینک را بخوانید.