بازار خارج از بورس (OTC)

صالح آبادی: بزودی دستورالعمل OTC به تصویب شورای عالی بورس می رسد

ایرنا: رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: بزودی دستورالعمل بازار خارج از بورس ( (OTCبه تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار میرسد.

"علی صالح آبادی" روز یکشنبه در هشتمین نشست خبری خود با رسانهها در مورد دستورالعمل بازارهای خارج از بورس، گفت: بخشی از این دستورالعمل در جلسه گذشته شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب رسید که تصویب سایر مواد این آییننامه در جلسات بعدی انجام خواهد شد.
وی در مورد تفاوتهای بازار خارج از بورس با بورس، گفت: ضوابط پذیرش در بازار خارج از بورس آسانتر از بورس بوده اما ریسک در بازارهای خارج از بورس بالاست.
وی با بیان این که سیستم معاملاتی بازار خارج از بورس با بورس متفاوت است، افزود: معاملات در بازار خارج از بورس بر مبنای مذاکره بوده اما معاملات در بورس بر مبنای سفارش است.
وی شفافیت اطلاعاتی بورس نسبت به بازارهای خارج از بورس را بیشتر اعلام کرد و اظهار داشت: الزامات گزارشگری بازارهای خارج از بورس کمتر از بورس است.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار سرمایه پیشنهادی برای راهاندازی بازارهای خارج بورس را میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: سرمایه پیشنهادی باید به تصویب شورای عالی بورس برسد.
صالح آبادی با بیان این که با راهاندازی بازارهای خارج از بورس ، بورس تضعیف نخواهد شد ، افزود: مزیتهای فراوان بورس(مانند قوانین مالیاتی) عامل مهمی برای حضور و بقای شرکتها در این بازار خواهد بود.
وی در مورد همکاری بورس تهران با سایر بورسها گفت: مسئولان بورس مالزی از شرکتهای ایرانی خواستهاند تا صورتهای مالی خود را به زبان انگلیسی ترجمه و به مالزی ارسال کنند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از سفر آتی مدیرعامل شرکت بورس به دوبی خبر داد و گفت: در این سفر همکاریهای دو بورس افزایش خواهد یافت.
وی از برگزاری اجلاس بورسهای کشورهای اکو در نیمه دوم سال خبر داد و افزود: در این اجلاس، بورس تهران همکاریهای خود را با بورسهای پاکستان و ترکیه آغاز خواهد کرد.
صالح آبادی درباره مبادلات ارزی در جزیره کیش اظهار داشت: نصب تابلوی ارزی در تالار بورس کیش امکان پذیر بوده اما بحث نقل و انتقال وجوه به شرکت سپردهگذاری مرکزی با مشکلات خاصی روبرو است که این موضوع نیاز به بررسی و مطالعات دقیق دارد.
وی آییننامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار، دستورالعمل ثبت و عرضه عمومی اوراق بهادار ، دستورالعمل موسسات حسابرسی معتمد، تدوین ضوابط نظارت سازمان بر فرآیند تاسیس و افزایش سرمایه شرکتهای سهامی عام، دستورالعمل افشای اطلاعات و دستورالعمل ثبت سفارش کالا در بورس فلزات را از مصوبات یک سال گذشته شورای عالی و هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد.
وی در مورد فرآیند تدوین دستورالعملها در شورای عالی بورس اظهار داشت: آیین نامهها از منابع مختلف به کمیته تدوین مقررات سازمان بورس ارایه میشود تا مورد بررسی کارشناسان این کمیته قرار گیرد.
صالح آبادی با بیان این که آییننامهها پس از اصلاح نهایی به هیات مدیره سازمان ارسال میشود، افزود: آییننامه پس از تایید هیات مدیره به کمیسیون فرعی شورا فرستاده میشود تا برای تصویب در این کمیسیون مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
وی از انتشار نخستین نسخه صکوک اجاره به عنوان یک ابراز جدید مالی خبر داد و گفت: بزودی این ابزار مالی برای تصویب به شورای عالی بورس ارایه خواهد شد.

ساعات بازار فارکس و معاملات یک شبه

ساعات بازار فارکس به بازه زمانی مشخصی اطلاق می شود که شرکت کنندگان قادر به انجام معاملات در بازار ارز هستند.

بازار فارکس ۲۴ ساعت شبانه روز به جز تعطیلات آخر هفته برای معامله در دسترس است.

بازار فارکس غیرمتمرکز است و توسط تایم های محلی هدایت می شود، به ویژه چهار تایم اصلی – سیدنی، توکیو، لندن و نیویورک.

حجم معاملات از یک تایم به تایم دیگر متفاوت است، اگرچه بیشترین حجم معاملات زمانی رخ می دهد که تایم لندن و نیویورک با هم تداخل داشته باشند.

نرخ ارز نقطه‌ای معیار که برای ارزش‌گذاری روزانه و قیمت‌گذاری برای بسیاری از مدیران پول و صندوق‌های بازنشستگی استفاده می‌شود، ساعت 4 بعد از ظهر تعیین شده است. به وقت لندن

آشنایی با ساعات بازار فارکس

ساعات بازار فارکس، برنامه‌ای است که براساس آن فعالان بازار فارکس می‌توانند ارزهای سراسر جهان را خرید، فروش، مبادله و ترید کنند. بازار فارکس در روزهای هفته 24 ساعته باز است اما در آخر هفته ها بسته می شود. با این حال، با تغییر منطقه زمانی، معاملات آخر هفته فشرده می شود.

بازار فارکس یکشنبه ساعت 5 بعد از ظهر باز می شود. به وقت محلی در شهر نیویورک جمعه ها ساعت 5 بعد از ظهر بسته می شود. و 48 ساعت بعد دوباره معاملات را برای شروع هفته جدید از سر می گیرد. هنگامی که بازار باز است، معامله گران در سراسر جهان می توانند معاملات را در بازار فارکس انجام دهند، اگرچه شرایط معاملات ممکن است متفاوت باشد.

بازارهای ارز بین‌المللی متشکل از بانک‌ها، شرکت‌های تجاری، بانک‌های مرکزی، شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری، و صندوق‌های تامینی، و همچنین کارگزاران و سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی فارکس در سراسر جهان هستند. از آنجایی که این بازار در چندین منطقه زمانی فعالیت می کند، در هر زمانی به جز تعطیلات آخر هفته می توان به آن دسترسی داشت.

بازار ارز بین‌المللی تحت تسلط یک صرافی واحد نیست، بلکه شامل یک شبکه جهانی از مبادلات و کارگزاران در سراسر جهان است. ساعات بازار فارکس بر اساس زمانی است که معاملات در هر کشور شرکت کننده باز است. در حالی که دوره های زمانی همپوشانی دارند، به طور کلی پذیرفته شده است که دوره های زیر برای هر منطقه فعال ترین دوره ها هستند:

• ساعات بازار فارکس در نیویورک: 8 صبح تا 5 بعد از ظهر (EST)
• ساعات بازار فارکس در توکیو: 7 بعد از ظهر تا ساعت 4 صبح (EST)
• ساعات بازار فارکس در سیدنی: ساعت 3 بعد از ظهر تا ساعت 12 صبح (EST)
• ساعات بازار فارکس در لندن: 3 صبح تا 11 صبح (EST>)

دو منطقه زمانی شلوغ لندن و نیویورک هستند. دوره ای که این دو تایم معاملاتی با هم تداخل دارند (بعدازظهر لندن و صبح نیویورک) شلوغ ترین دوره است و بیشترین حجم معاملات در روز را به خود اختصاص می دهد و ارزش تریلیون ها دلار تغییر می کند.

در این دوره است که نرخ ارز نقطه ای رویترز/WWM تعیین می شود. نرخ که ساعت 4 بعد از ظهر تعیین شده است. به وقت محلی لندن، برای ارزیابی روزانه و قیمت گذاری برای بسیاری از مدیران پول و صندوق های بازنشستگی استفاده می شود.

ملاحظات خاص ساعات بازار فارکس

در حالی که بازار فارکس یک بازار 24 ساعته است، برخی از ارزها در چندین بازار نوظهور 24 ساعته معامله نمی شوند.

هفت ارز پرمعامله در جهان عبارتند از: دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن، پوند انگلیس، دلار استرالیا، دلار کانادا و فرانک سوئیس، که همگی تا زمانی که بازار فارکس باز است به طور مداوم معامله می شوند. تریدر های کوتاه مدت معمولاً به صورت جفتی بین این هفت ارز از سرتاسر جهان معامله می کنند، اگرچه آنها ترجیح می دهند زمان هایی با حجم سنگین تر باشد.

زمانی که حجم معاملات سنگین‌تر باشد، کارگزاران فارکس اسپردهای فشرده‌تری را ارائه می‌کنند (قیمت‌های پیشنهادی و درخواستی نزدیک‌تر به یکدیگر)، که هزینه‌های معامله را برای تریدر ها کاهش می‌دهد. به همین ترتیب، معامله‌گران نهادی نیز به زمان‌هایی با حجم معاملات بالاتر علاقه دارند، اگرچه ممکن است در واکنش به اطلاعات جدیدی که در اختیار دارند، اسپردهای گسترده‌تری را برای فرصت معامله در اسرع وقت بپذیرند.

علیرغم ماهیت بسیار غیرمتمرکز بازار فارکس، این بازار همچنان یک مکانیسم انتقال کارآمد برای همه شرکت‌کنندگان و یک مکانیسم دسترسی گسترده برای کسانی است که می‌خواهند از هر نقطه‌ای در جهان به حدس و گمان بپردازند.

تجارت یک شبه چیست؟

معاملات شبانه به معاملاتی اطلاق می شود که پس از بسته شدن صرافی و قبل از باز شدن آن انجام می شود. ساعات معاملات شبانه می تواند بر اساس نوع صرافی که سرمایه گذار به دنبال معامله در آن است متفاوت باشد. همه بازارها معاملات یک شبه ندارند. معاملات یک شبه انجام معاملات پس از ساعت کاری است.

درک معاملات یک شبه

معاملات یک شبه طیف وسیعی از سفارش‌ها را در بر می‌گیرد که خارج از ساعات استاندارد بازار انجام می‌شوند. در سرتاسر بازارهای مالی، راه های مختلفی برای معامله از طریق صرافی های مختلف وجود دارد. بازارهای اصلی شامل سهام و اوراق قرضه است. بازارهای جایگزین شامل ارزهای خارجی و ارزهای دیجیتال است.

هر بازار دارای استانداردهایی برای معاملات یک شبه است که باید توسط سرمایه گذاران در هنگام انجام معاملات در ساعات خارج از بازار در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، برخی از محصولات خارج از بورس (OTC) خارج از ساعات کاری قابل معامله نیستند. از سوی دیگر، بازار ارز (فارکس) در طول هفته بسته نمی‌شود، بنابراین معاملات شبانه واقعی وجود ندارد به این معنا که در همه ساعات به جز آخر هفته‌ها باز است.

خارج از ساعات عادی بازار، که برای بورس های ایالات متحده معمولا از ساعت 9:30 صبح تا 4:00 بعد از ظهر است. ET، نقدینگی معمولا کمتر است. این به معنای شرکت‌کنندگان کمتر، اسپردهای پیشنهادی خرید و فروش بیشتر و حرکت‌های بالقوه نامنظم قیمت و نوسانات بالا است.

معاملات فارکس و یک شبه

بازار فارکس بزرگترین بازار در صنعت مالی است و جایی است که ارزهای جهانی معامله می شوند. معاملات فارکس را می توان به صورت 24 ساعته در پنج روز هفته انجام داد. بنابراین، بازار فارکس از نظر فنی معاملات یک شبه ندارد زیرا در تمام طول هفته باز است. بسیاری از معامله گران روزانه ارزهای خود را به همین دلیل انتخاب می کنند.

همپوشانی ساعات کاری بین بازارهای آمریکای شمالی، استرالیا، آسیا و اروپا این امکان را برای معامله‌گران فراهم می‌آورد که هر زمان که بخواهد معامله فارکس را از طریق یک فروشنده-کارگزار انجام دهد.

نمونه ای از معاملات یک شبه در سهام

نمودار زیر یک جلسه معاملاتی یک شبه سهام اپل را نشان می دهد. بورس نزدک، که AAPL در آن فهرست شده است، در ساعت 16:00 بسته می شود. در حجم بالا معاملات بعد از ساعت کاری شروع می شود. صدا کاهش می یابد، به جز یک سنبله بزرگ در ساعت 5:01 بعد از ظهر. قیمت کمی پایین تر از قیمت پایانی است و آخرین معامله در ساعت 7:59 بعد از ظهر انجام شد.

روز بعد، اولین معامله در ساعت 4:00 صبح با قیمتی بالاتر از اقدام شب قبل انجام می شود. حجم در پیش بازار نسبتاً کم است و سپس در افتتاحیه بورس نزدک در ساعت 9:30 صبح افزایش می یابد.

تفاوت بورس با فرابورس

ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه بازار خارج از بورس (OTC) اعتبار بالاتری برخوردار هستند .

بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است .

بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد . مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد .

تفاوت‌های فرابورس با بورس

شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق و بورس کالا- با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی می‌باشد که این تفاوت‌ها را به اختصار در زیر تشریح می‌کنیم .

الف) تفاوت در بازار‌ها

الف-1) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد .

بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند .

الف-2) شرکت بورس تهران دارای 2 بازار به شرح زیر می‌باشد :

ب) تفاوت در فرآیند پذیرش

با توجه به تقسیم‌بندی‌های انجام شده فوق، مقایسه‌ای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه می‌کنیم: بر اساس بند ب ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند .

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند :

تامین مالی آسان و ارزان

کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمع‌آوری و هدایت پس‌اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی است تا شرکت‌ها با شرایطی آسان‌تر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند. علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و. برای شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس پیش‌بینی شده است .

افزایش نقد شوندگی سهام

تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکت‌هایی که نمی‌‌توانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند. اما با ایجاد فرابورس، شرکت‌ها با شرایط ساده تر می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیت‌های بازار منسجم و شفاف

بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس

بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.به این صورت که بر اساس ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم، 5 درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرش شده در این بورسها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می‌شود. شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند .

در ماده 143 مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد .

نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه

هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکت‌های خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده‌ و وقت‌گیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکت‌ها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام می‌گیرد .

شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس

با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکت‌ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می‌دهند، می‌تواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین می‌تواند مبنای وثیقه‌گذاری و اعتباردهی شرکت‌ها باشد .

اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد می‌شود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکت‌ها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا می‌کنند .

بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکت‌‌های پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر می‌باشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا سیستم بانکی با شرایط ساده‌تری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت می‌کند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزش‌گذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است .

معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت

با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گسترده‌ای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت می‌شود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد .

صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده

در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام می‌شود .

پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود .

اثر راه‌اندازی بازار غیر متشکل پولی بر ریزش قیمت‌ها

گروه بانک و بیمه| به دنبال مطرح شدن احتمال راه اندازی بازار غیر متشکل پولی، بازار با کاهش قیمت مواجه شد به‌طوری‌که روز سه‌شنبه ۷ اسفندماه نرخ لحظه ای دلار در سامانه سنا 13 هزار و 300 تومان و یورو 15 هزار و 550 تومان اعلام شد

گروه بانک و بیمه| به دنبال مطرح شدن احتمال راه اندازی بازار غیر متشکل پولی، بازار با کاهش قیمت مواجه شد به‌طوری‌که روز سه‌شنبه ۷ اسفندماه نرخ لحظه ای دلار در سامانه سنا 13 هزار و 300 تومان و یورو 15 هزار و 550 تومان اعلام شد و سامانه سنا نرخ میانگین معاملات ارز برای روز دوشنبه را برای دلار 13 هزار و 594 تومان ، یورو 15 هزار و 600تومان و پوند 17 هزار و 486 تومان، درهم امارات 3693، یوآن 2056و لیرترکیه 2657 تومان اعلام شد.

به گزارش «تعادل»، در بازار آزاد نیز نرخ نقدی دلار 13400 تومان، در هم 3645، یورو 15450 تومان، در صرافی های مجاز بانکی نیز دلار 13350 و یورو 15600 به فروش رفت. همچنین نرخ فردایی دلار در هرات 13350 تومان، اعلام شده است. براین اساس، نرخ دلار در دامنه 13300 تا 13400 تومان معامله شده است که نسبت به نرخ 14 هزار تومان روزهای قبل کاهش قابل توجه نشان می دهد.

از سوی دیگر، در بازار طلا نیز نرخ هر اونس طلا در بازارهای جهانی ۱۳۲۷ دلار و ۹ سنت و هر گرم طلای ۱۸ عیار 430 هزار تومان دادو ستد شد. قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۴ میلیون و 685 هزارتومان، هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴میلیون و ۶۰۰ هزارتومان، نیم سکه دو میلیون و ۶۲۰ هزارتومان، ربع سکه یک میلیون و 670 هزارتومان و سکه گرمی ۸۵۰ هزارتومان شد.

در این رابطه رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر گفت: تحت تاثیر جریانات سیاسی و افزایش نرخ ارز در نخستین ساعات کاری بازارها در روز سه‌شنبه، سکه تمام بهار آزادی طرح جدید تا ۴میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بالا رفت. اما پس از آن با کاهش مواجه شد.

جزئیات راه‌اندازی و سازوکار بازار متشکل ارزی

همچنین اخبار رسیده حکایت از آن دارد که بازار متشکل ارزی با هیأت مدیره‌ای شامل ۵ شخص حقوقی با عنوان یک OTC از سه‌شنبه به ثبت شرکت‌ها خواهد رسید و به پشتوانه نرم‌افزار بومی معاملاتی فرابورس در ساختمان فردوسی بانک مرکزی آغاز به کار خواهد کرد.

شورای پول و اعتبار در راستای ساماندهی وتوسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای ارز مطابق صورتجلسه ۱۲۶۴ مورخ ۱۸ دی‌ماه ۹۷ با راه‌اندازی بازار متشکل معاملات ارزی با عنوان بازاری خودانتظام موافقت کرد.

تازه‌ترین خبرها حاکی است، این بازار با عنوان یک بازار خارج از بورس با پیشخوان مجازی (OTC) با هیأت مدیره‌ای متشکل از ۵ شخص حقوقی شامل یکی از شرکت‌های فعال در زمینه خدمات انفورماتیک بانک مرکزی، فرابورس،‌کانون صرافان ایران، کانون بانک‌های خصوصی و کانون بانک‌های دولتی از روز سه‌شنبه به ثبت شرکت‌ها خواهد رسید.

این در حالی است که با توجه به تشکیل هیأت موسسان و صورت‌جلسه آن هم‌اکنون هیأت مدیره مذکور در انتظار تأیید صلاحیت از مراجع ذی‌صلاح همچون حراست کل کشور و آغاز اقدام‌های اجرایی پس از ثبت شرکت‌ در اداره ثبت‌ شرکت‌ها هستند.

بازار متشکل ارزی همچون ارکان بازار سرمایه از تابلوی معاملاتی مستقلی برخوردار خواهد بود که تحت نظارت بانک مرکزی راهبری خواهد شد. با این همه نرم‌افزار معاملاتی این بازار مبتنی بر بستر نرم‌افزار بومی شرکت فرابورس ایران است که به طور مستقل در این بازار فعالیت خواهد کرد.

انتظار می‌رود نحوه فعالیت بازار متشکل معاملات ارزی مطابق با سازوکار معاملات در بازار سهام ایران باشد و مطابق با آنچه که تعیین شده قرار است ۵ یا ۶ ارز در این بازار با حضور بازیگرانی شامل حدود ۶۰۰ صرافی رسمی بانکی و غیربانکی و همچنین با حضور بانک‌ها، عرضه‌کنندگان عمده و بانک مرکزی دادوستد شود.

خرید سکه با خودپرداز امکانپذیر شد

همچنین اخبار رسیده حکایت از آن دارد که با تولید و ورود دستگاه خودپرداز فروش سکه طلا به کشور و استقرار دستگاه‌های VTM با قابلیت خرید سکه طلا در بانک‌ها، امکان خرید انواع سکه برای مردم فراهم شد.

دستگاه‌های خودپرداز با امکان فروش انواع سکه طلا و شمش یکی از جدیدترین سخت افزارهای مالی و بانکی به شمار می‌رود که با توجه به محبوبیت خرید طلا به عنوان کالایی برای حفظ ارزش پول در برابر تورم در جهان مورد استقبال قرار گرفته و نصب و استفاده از این دستگاه‌ها در کشورهایی همچون چین، امارات متحده عربی، انگلیس و برخی کشورهای اروپایی رشد بسیار زیادی داشته و حالا این دستگاه‌ها وارد کشور شده‌اند.

خودپرداز طلا یکی از جدیدترین ماشین‌های اتوماتیک در کشور به شمار می‌رود که چند شرکت در ایران اقدام به طراحی و توسعه آن به صورت ماشین‌های مخصوص فروش طلا یا ماشین‌های ارائه خدمات بانکی و با قابلیت خرید سکه طلا کرده‌اند که از چندی پیش با استقرار دستگاه‌های VTM در بانک‌ها آغاز شد و حالا قرار است خودپردازهای مخصوص خرید طلا با قابلیت خرید سکه طلا وارد صرافی‌ها و مراکز خرید شود.

به اعتقاد کارشناسان دستگاه‌های خودپرداز طلا خرید انواع سکه بانکی وکیوم را تسهیل می‌کنند و با توجه به فروش الکترونیک میزان معاملات و هویت خریدار شفاف است. همچنین راهکاری برای جلوگیری یکی از مهم ترین کلاهبرداری‌ها در معاملات سکه یعنی فروش سکه تقلبی به مردم است.

بازار خارج از بورس (OTC)

تغییر قوانین بازار پایه فرابورس درحالی تبدیل به یکی از چالش‌ ها در روزهای اخیر شده که به نظر می رسد رفع آن تنها با چرخش تئوریک در اقتصاد سیاسی کلان و زنجیره‌ای از اصلاحات ساختاری در قوانین بالادستی ممکن است.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از دنیای اقتصاد، تغییر قوانین بازار پایه فرابورس به یکی از چالش‌ برانگیزترین مسائل بورس در روزهای اخیر تبدیل شده است. عدم شفافیت، کارنامه‌های ضعیف، دستکاری‌های قیمتی و رشدهای افسارگسیخته، تصورناپذیر و خارج از ظرفیت که در یک سال اخیر در این بخش از بازار سرمایه رقم خورد، نهاد ناظر را بر آن داشت تا از طریق تغییر قوانین از ادامه این روند جلوگیری کند.

اعلام قوانین جدید موج فزاینده‌ای از فشار فروش و افت‌های شدید قیمت در سهام این تابلوها را به دنبال داشت. در پی این اتفاق، جریان انتقاد به قوانین جدید در بین فعالان بازار شدت گرفت. معضلات ساختاری اقتصاد، تلاش مقررات‌گذار برای رهایی موقت از تنگنای به‌وجود‌آمده در کنار عدم شناخت درست زمین بازی توسط فعالان سهام را می‌توان از عوامل عمده شکل‌گیری این روند در بازارهای پایه فرابورس دانست.

به نظر می‌رسد رفع این مشکلات، در ریشه‌ای‌ترین شکل آن، تنها با چرخش تئوریک در اقتصاد سیاسی کلان و زنجیره‌ای از اصلاحات ساختاری در قوانین بالادستی ممکن است تا تغییرات جزئی در ریزساختارهای معاملاتی و اعمال محدودیت بیشتر و درمان‌های موقت.

بازار پایه کجا است؟

در معرفی بازار پایه فرابورس می‌خوانیم که هدف از تشکیل این بازار تسهیل شرایط برای شرکت‌های سهامی عام جهت پیوستن به بازار سرمایه و سهولت در انجام ‌معاملات آنها در چارچوبی ضابطه‌مند است. در واقع، راه‌اندازی این بازار با ‌الزامات قانون برنامه پنجم توسعه صورت گرفت به‌طوری‌که تمام امور مربوط به شرکت‌های سهامی عام از قبیل ثبت، نقل و انتقال، مبادله ‌سهام و. از طریق بازار سرمایه صورت گیرد. به این ترتیب، بازار پایه پذیرای ساماندهی معاملات ‌سهام شرکت‌هایی شد که در هیچ یک از تابلوهای بورس و فرابورس پذیرفته نشده‌اند.‌

طبق قانون شرکت‌هایی که در بازار پایه پذیرش می‌شوند در سه دسته جای می‌گیرند. دسته نخست شرکت‌هایی‌ هستند که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند اما به‌دلیل الزام قانونی (طبق ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه) باید در بازار پایه درج شوند و عدم ثبت شرکت نزد سازمان بورس به منزله تخلف محسوب می‌شود.

دسته دوم شرکت‌هایی هستند که شرایط پذیرش در بازارهای بورس و فرابورس را ندارند و دسته سوم شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده اما به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند.

طبقه‌بندی سه‌گانه شرکت‌هایی که در بازار پایه پذیرش می‌شوند به خوبی نشان می‌دهد نمادهای معاملاتی شرکت‌های بازار از حیث کارنامه عملیاتی، قدرت سودآوری، شفافیت مالی و میزان سرمایه در چه سطوح ضعیفی نسبت به سایر بنگاه‌‌های حاضر در بازار سرمایه است. در واقع، شرکت‌های این بازار همچون سایر بازارهای خارج از بورس(OTC ) در دنیا جزو اصطلاحا اخراجی‌هایی هستند که استانداردهای بورس‌های اصلی را احراز نکرده‌اند.

به همین دلیل، بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد کمتر در اندیشه خرید سهم‌های حاضر در بازارهای خارج از بورس می‌افتند. علت اصلی این امر، ابهام زیاد و عدم تقارن شدید اطلاعاتی موجود در معاملات این بازارها است. محدودیت‌ها و الزامات کمتر و مقررات ساده‌تر برای ارائه اطلاعات در این بازار سبب می‌شود تا شرکت‌های عموما ضعیف از حیث عملکرد و شفافیت در این بازار جمع شوند.

رشدهای افسارگسیخته؛ شائبه حباب و آغاز ریزش

با وجود عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های بازار پایه اما روند قیمت در این طیف از سهم از رشدهای افسارگسیخته‌ای خبر می‌دهد که چندان با مبانی ارزندگی سهام توجیه‌پذیر نیست. ارزش برخی شرکت‌های بازار پایه طی یک سال و نیم گذشته بین ۱۰ تا ۵۰ برابر افزایش یافته است. بررسی و مطالعه گزارش‌های ارسالی از سوی این شرکت‌ها نشان می‌دهد چنین روند شتابان قیمتی در بازار پایه با رشد سودآوری آنها بازار خارج از بورس (OTC) همخوانی و مطابقت ندارد.

به نظر می‌رسد ترکیب ‌عدم شفافیت اطلاعاتی در این طیف از بنگاه‌ها، فقدان بازیگران معتبر اعم از بازارگردان و صندوق‌های ‌سرمایه‌گذاری، افزایش دستکاری بازار از طریق سیگنال‌دهی، اثر فزاینده در مجاورت سقف و کف قیمتی در کنار عطش سرمایه‌های خرد برای فرار از تورم و پناه‌جستن به بازار سهام زمینه‌ساز ثبت چنین بازدهی قابل ملاحظه‌ای در سهام بازار پایه شده است.

همین رشدهای افسارگسیخته و خارج از ظرفیت‌های عملیاتی رفته‌رفته منجر به طرح شائبه تشکیل حباب در بازار پایه شد. سپس نهاد ناظر برای جلوگیری از بروز این روند، سرانجام از دستورالعمل جدید پرده برداشت تا به زعم خود از موج‌های سفته‌بازانه، شتابان و پرمخاطره در بازار پایه جلوگیری کند و از ریسک معامله در این بازار بکاهد.

ترکیب این دو عامل سبب شد تا مسیر قیمت در عموم سهم‌های بازار پایه که برخی از آنها بازدهی ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصدی داشته‌اند در مسیر نزولی قرار بگیرد. تلاش برای رهایی از زیان، در نتیجه فشار فزاینده فروش و افت‌های پی‌درپی قیمت در دامنه نوسان ۱۰ درصدی قیمت طی روزهای اخیر(که بسیاری از آنها با ریزش‌های سنگین ۴۰ تا ۵۰ درصدی همراه بود) سرانجام خود را به شکل تجمع اعتراضی از سوی برخی سهامداران بازار پایه خودنمایی کرد.

درمان موقت در امواج پوپولیسم

چنانکه اشاره شد در پی رشد فزاینده قیمتی که توام با ورود پیوسته سرمایه‌گذاران جدید به بازار پایه بود، نهاد ناظر تصمیم به تغییر قوانین معاملات در جهت اعمال محدودیت بیشتر در این بازار گرفت که باعث انتقادات گسترده‌ای از سوی فعالان این بازار شد. کاهش محدودیت دامنه نوسان قیمت از ۱۰ به ۳ درصد و کمتر از آن(برای تابلوهای سه‌رنگ)، عدم محدودیت در خرید و ایجاد محدودیت در فروش برای سهامداران عمده و در عین حال، امکان حراج پایانی در دو برابر دامنه نوسان از مهم‌ترین تغییرات در دستورالعمل جدید است. این تغییرات که عمدتا در قالب اعمال محدودیت بیشتر آشکار شد، نشان داد سیاست‌ گذار ساده‌ترین شیوه را برای کاهش فشارها برگزیده است.

این در حالی است که صاحب‌نظران ریشه معضلات را نه در ریزساختارهای معاملاتی که در غلبه رویکرد حمایت‌گرایانه در حوزه سیاست‌گذاری و تنظیم مقررات و قوانین بالادستی اقتصاد می‌دانند. قوانین و مقرراتی که عموما در جهت مختل‌سازی فزاینده سازوکار بازار و مخدوش کردن شرایط رقابت تصویب و اجرا شده است.

بسیاری از شرکت‌های مندرج در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس به دلیل زیان‌های انباشته سنگین که میزان آن گاه از سرمایه شرکت بسیار فراتر می‌رود، عملا از منظر قانون تجارت ورشکسته تلقی می‌شوند اما به دلیل الزامات قوانین بالادستی(نظیر قانون برنامه پنجم توسعه) باید در بازار سرمایه پذیرش شوند و بعضا با حمایت‌های ناموجه و عمیقا سیاسی از سوی سیاست‌گذاران به حیات اقتصادی ادامه دهند و ضربات مهلک را از محل ناکارآیی پایدار و زیان‌سازی مستمر به جامعه وارد کنند.

آخرین پرده از این نوع نگاه را می‌توان در دومین کارت زرد نمایندگان مجلس طی دو روز به وزیر اقتصاد به دلیل عدم حمایت دولت از شرکتی ورشکسته دید. تذکر نمایندگان مجلس به وزیر اقتصاد بابت حل مشکلات شرکتی را که طی سال‌های متمادی زیان‌آور بوده، چه باید نامید که بتواند از حقیقت امر پرده بردارد؟ آیا جز پوپولیسم اقتصادی نام دیگری می‌توان بر آن نهاد؟ آثار و عواقب همین رویکرد است که در فضای عمومی جامعه نقش مسلط را دارد و بطور متقابل مطالبات اجتماعی را به سمت مداخله بیشتر از سوی دولت منحرف می‌سازد.

طی دو روز اخیر اخباری مبنی بر تجمع سهامداران بازار پایه در جهت تعلیق اجرای دستورالعمل جدید در محافل بورسی دست به دست شد. تبلیغ و تجمع اعتراضی سهامداران در شرایطی اتفاق افتاده که پیش از این، تحلیلگران درخصوص تشکیل حباب در بازار پایه زنگ هشدار را به صدا در آورده بودند. اما فعالان بازار پایه با وجود هشدار کارشناسان و آگاهی از ریسک زیاد تابلوهای پایه به سودای کسب سودهای اغواکننده اقدام به خرید و فروش سهم در این بازار کردند.

از میان گفتارهای اعتراضی سهامداران بازار پایه می‌شود پوپولیسمی را تعقیب کرد که جایگزین راهکارهای کارشناسی می‌شود. به عبارت دقیق‌تر، مقام ناظر به جای بررسی مسائل از سوی افراد خبره و غیر ذی‌نفع به دنبال یافتن راهی از سمت ذی‌نفعان می‌گردد که باعث پدید آمدن جریان‌های تازه دیگری می‌شود.

از یکسو فشار کانال‌های تلگرامی از طریق اعلام نظرسنجی‌های مختلف و از سوی دیگر، درخواست نهاد ناظر از فعالان بازار پایه برای مشارکت در تشخیص مشکلات و ضعف‌های قوانین، دو روی یک سکه‌اند که در راستای رضایت یکدیگر پیش می‌روند و عملا حرکت به سمت وضع مقررات کارآ برای رسیدن به تعادل عمومی و تامین رفاه کل بازار را مختل بازار خارج از بورس (OTC) می‌سازند.

در واقع، این روحیه بیشتر در راستای منافع فردی و کوتاه مدت عمل می‌کند و به چشم‌انداز بازار در بلندمدت کمتر توجه دارد. از این رو، به نظر می‌رسد مهم‌ترین سیاست حرکت به سمت رفع مشکلات ساختاری و در عین حال، استفاده از تجربه‌های جهانی برای بهبود ساختارهای معاملاتی بازار سهام است.