قیمت مبنای دارائی پایه

اوراق سلف استاندارد موازی چیست؟

قرارداد سلف قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت میگردد. این قرارداد یکی از ابزارهای تأمین مالی قیمت مبنای دارائی پایه تولیدکنندگان کالاها می‌باشد.
یکی از مشکلات خریدارانی که وارد قرارداد سلف می شوند عدم وجود بازار ثانویه برای این قرارداد و عدم امکان نقد شوندگی آن تا سررسید به دلایل شرعی می باشد. زیرا اگر خریدار، کالایی را به قیمت مبنای دارائی پایه سلف خریده باشد، قبل از سررسید نمی‌‌تواند آن را بفروشد. برای رفع این مشکل در معاملات سلف، نوآوری جدیدی در بازار سرمایه تحت عنوان قراردادهای سلف موازی مطرح شده است. این ابزار علاوه بر این که برای تولیدکنندگان کالاها امکان تأمین مالی فراهم می‌‌آورد، یک ابزار سرمایه‏گذاری در اوراق بهادار کالایی برای سرمایه گذاران نیز به شمار می‏رود. براساس ساز وکار معاملات سلف موازی مقدار معینی از دارایی پایه به فروش می‌‌رسد که وجه قرارداد مذکور باید نقدی پرداخت و دارایی پایه در سررسید مشخصی در آینده تحویل شود. در طول دورۀ معاملاتی قرارداد، خریدار سلف اول می‌‌تواند اقدام به فروش دارایی پایه به میزان خریداری شده در قرارداد سلف اول به شخص دیگری در قالب یک قرارداد سلف ثانویه کند. این قرارداد سلف ثانویه را سلف موازی می‌‌گویند. به طور معمول دوره عمر اوراق سلف موازی یک سال است و بانی (متقاضی تامین مالی) اصل و سود اوراق را در پایان عمر اوراق پرداخت می قیمت مبنای دارائی پایه کند.

جزئیات خبر

انتشار اوراق «اختیار فروش تبعی سهام شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان»

فردا ۳۱ شهریورماه، اوراق اختیار فروش تبعی سهام شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان منتشر می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا)، شرکت فرابورس ایران طی اطلاعیه ای از انتشار اوراق اختیار فروش تبعی سهام شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان در روز دوشنبه ۳۱ شهریورماه خبر داد. در این اطلاعیه آمده است: صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازارسرمایه، در نظر دارد اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان را با هدف حمایت از سهام مذکور منتشر کند. عرضه اوراق فوق از روز دوشنبه مورخ ۳۱ شهریور ماه ۱۳۹۹ در فرابورس ایران آغاز می شود.

دارایی پایه

براساس این اطلاعیه، نماد معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی این شرکت «ذوب تبعی ۹۹۱۲ » و دارایی پایه آن سهامی ذوب آهن اصفهان «ذوب ۱» است. عرضه کننده این اوراق صندوق سرمایه گذاری مشترک توسعه بازارسرمایه بوده و کارگزار عرضه کننده آن «ایستگاه اختصاصی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازارسرمایه» است.

محدودیت‌های خرید

حداقل حجم عرضه روزانه این اوراق ۵۰۰ هزار ورقه و کل حجم عرضه شامل ۴۰ میلیون ورقه است. در نظر داشته باشید که محدودیت های خرید هر کد معاملاتی برای اشخاص حقیقی حداکثر قیمت مبنای دارائی پایه ۲۰ هزار ورقه است و اشخاص حقوقی مجاز به خرید این اوراق نیستند.

دامنه نوسان

این اوراق دامنه نوسان ندارند. حداقل و حداکثر مقدار در هر سفارش (ورقه) از یک تا ۲۰ هزار ورقه است. قیمت اعمال ۷۳۳۰ ریال است. همنطور که اشاره شد دوره این معاملات از فردا آغاز می شود و در روز ۲۴ اسفند امسال سررسید می شود.

شرایط تسویه

خرید سهم توسط عرضه کننده به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی، پرداخت ما به التفاوت آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط بورس و قیمت مبنای دارایی پایه در سررسید به صورت نقدی در صورت توافق طرفین از شرایط تسویه تعهدات این اوراق است.

براساس این اطلاعیه، این اوراق معاملات ثانویه نداشته و و نحوه تعیین قیمت مبنای دارایی پایه آن شامل قیمت پایانی سهم پایه گرد شده به نزدیکترین عدد صحیح است.

ساعت و روزهای معاملاتی

ساعت و روزهای معاملاتی این اوراق از شنبه تا چهارشنبه (به جر ایام تعطیل) از ساعت ۹ تا ۱۲ و نیم است و زمان‌بندی درخواست اعمال در سررسید و اعمال اوراق است.

اختیار معامله چیست؟

به صورت کلی، اختیار معامله، قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.

خریدار قرارداد اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ مشخص شده ای، حق خرید یا فروش دارایی ذکر شده در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، دارد.

خریدار قرارداد اختیار معامله این حق را دارد که یا قرارداد خود را اعمال کند یا کلاً بیخیال شود؛ ولی فروشنده موظف است به قرارداد پایبند باشد (درصورت اعمال قرارداد).

به مثال زیر توجه کنید.

برای مثال، یک سهم از قیمت 2700 تومان طی دو ماه آینده با رشد 300 تومانی همراه می شود و به 3000 تومان می‌رسد. بر اساس این تحلیل، سرمایه گذاران می‌توانند اختیار معامله دو ماه آینده این سهام را با قیمت 100 تومان بخرند؛ در صورتی که پس از دو ماه قیمت سهام 300 تومان یا بیشتر، افزایش پیدا کرده باشد، سهامداران می‌توانند قیمت 2700 تومان را بدهند و سهام را بخرند. در صورتی که قیمت سهام کاهش پیدا کند، سهامداران همان 100 تومانی را ضرر میکنند که در ابتدا بابت خرید اختیار معامله خرید پرداخت کرده‌ بودند.

درک اختیار معامله

اختیار معامله با افزودن حرف “ضـ” به ابتدای بخشی از نماد شرکت‌ های مذکور ایجادمی‌شود. برای مثال: ضخود (اختیار خ خودرو)، ضفملی، ضفولا. نمادها علاوه بر حروف مذکور شامل تاریخ اعمال و قیمت اعمال نیز قیمت مبنای دارائی پایه هستند. به عنوان مثال “اختیارخ خودرو-3000-1395/11/27 (ضخود۰۰۵)” نشان دهنده اختیار خرید خودرو در تاریخ ۱۳۹۵/۱۱/۲۷ با قیمت ۳,۰۰۰ ریال است. قیمت ۳۰۰۰ ریال قیمت پیش بینی شده در تابلوی معاملاتی روز ۲۷ بهمن ۹۵ است. اما قیمت خرید اختیار خرید ضخود ۰۰۵، ۲۵۰ ریال است.

هر اختیار خرید شامل چند سهم نماد است؟

در حال حاضر، هر اختیار خرید شامل 1000 عدد سهم از نماد مورد نظر در تاریخ اعمال است.

نکته:

معاملات اختیار خرید بدون دامنه نوسان است.

از مفهوم اختیار فروش در چه جایی استفاده می کنند؟

اختیار فروش برای زمانی است که فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیل‌های بورسی خود، پیش‌بینی می‌کنند که قیمت سهامی در آینده کاهش پیدا می‌کند.

اختیار فروش با قیمت چیست؟

در این میان اگر قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد، اختیار فروش را باقیمت گویند. از طرفی ذکر این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که گاهی از مواقع بهتر است اختیار فروش باقیمت را قبل از انقضاء اعمال نمود. اگر قیمت سهام بیش از قیمت اعمال باشد، آن اختیار فروش را بى‌قیمت گویند؛ این نوع اختیار معامله هیچ‌گاه نباید اعمال شود و بالاخره اگر قیمت سهام برابر قیمت اعمال شود، اختیار فروش را به قیمت گویند.

به صورت کلی از نظر نحوه اعمال، اختیار معاملات به سه دسته تقسیم می شوند:

• دسته اول، اختیار معامله آمریکائى است که در هر زمانى از طول دوره خود قابل اعمال است.
• دسته دوم نیز اختیار معامله قیمت مبنای دارائی پایه اروپائى است که فقط در تاریخ انقضاء قابل اعمال است.
• دسته سوم اختیار خرید برمودایی است که نوعی دیگر از ا‌‌ختیار معامله است که ممکن است در تاریخ‌های مشخص شده از قبل، و یا قبل از سررسید اعمال شود (ترکیبی از آمریکایی و اروپایی)

ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که اگر سهام شرکت بورسی افزایش سرمایه دهد یا سود نقدی اعلام کند، در تعداد سهام استاندارد قرارداد استثنائى رخ مى‌دهد؛ در این صورت، تعداد سهم‌هایى که توسط قرارداد استاندارد مشخص مى‌شوند، با توجه به تغییر سرمایه شرکت تعدیل مى‌شوند.

به‌عنوان نمونه اگر در مثال قبل شرکت ایران خودرو ۱۵ درصد افزایش سرمایه بدهد، تعداد سهم‌هاى قرارداد از ۱۰,۰۰۰ به ۱۱,۵۰۰ سهم تغییر پیدا مى‌کند.

بیمه سهم (قرارداد اختیار فروش تبعی)

اوراق اختیار فروش تبعی موسوم به بیمه سهام طرحی است که علاوه بر تضمین اصل سرمایه افراد، سود آوری را برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌کند. فرض کنید شما دارنده سهامی هستید قیمت مبنای دارائی پایه که برای آن بیمه سهام نیز عرضه می‌شود. اگر بیمه سهام را خریداری نکنید، ممکن است چند ماه بعد سهام مزبور با افزایش یا کاهش قیمت مواجه شود و شما نیز در صورت تمایل به فروش ممکن است سود کرده یا متحمل ضرر شوید اما اگر اقدام به خرید بیمه سهام نمایید، حداقل سود سالیانه 20 درصدی در سررسید مربوط تضمین می‌شود.

توجه کنید که:

فرض کنید سهامی به قیمت 1000 ریال در بازار موجود است که شما می‌توانید با پرداخت 150 ریال آن را بیمه کنید. بر این اساس، اگر 6 ماه بعد که زمان سررسید بیمه است، قیمت سهام به 800 ریال تنزل یابد، می‌توانید با ارائه بیمه و سهام به کارگزاری، سهام را به قیمت 1100 ریال به فروش رسانید. (سود سالیانه معادل 20 درصد است که برای 6 ماه 10 درصد خواهد شد). اگر هم خود سهام مثلاً به قیمت 1200 ریال بود، بدون استفاده از اوراق بیمه،‌ سهام را عرضه می‌نمایید.

باید توجه داشت که بیمه سهام برای برخی سهم‌ها عرضه شده است و بعلاوه برای استفاده از آن باید سهم مربوطه را تا زمان سررسید نگهداری نمایید. بدین ترتیب اگر پیش از تاریخ اعمال بیمه (یعنی تاریخی که در آن زمان می‌توان از بیمه استفاده کرد) بنا به صلاحدید اقدام به فروش سهم خود نمایید، بیمه آن نیز از بین می‌رود.

بیمه کردن سهام در اصل اوراق اختیار فروش تبعی است و به این معنی است که در این ابزار حرکات، نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، ‌زیان آن جبران می‌شود.

نکته مهم این است که تنها سهامدار عمده می تواند از این ابزار استفاده کند. امکان بیمه کردن سهم ابزار خوبی است و اطمینان در بازار را فراهم می‌کند و سهامداران عمده می‌توانند از این ابزار که هزینه ندارد، استفاده کنند.

طرح بیمه سهام از طریق “عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران” در روز ۱۶ مرداد ۹۱ توسط شورای عالی بورس به تصویب رسید.

بیمه سهام

خریدار نمی تواند بیش از تعداد سهام پایه ای که در اختیار دارد، از اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان هر روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.

بازار اوراق فروش تبعی در حال حاضر شاهد جابجایی عمدتاً بلوکی میان سهامداران حقوقی بزرگ است و ردپای خریداران حقیقی در این معاملات کمتر دیده می‌شود. عدم آشنایی برخی سهامداران با این ابزار در کنار عرضه محدود و خریدار از پیش تعیین شده می‌تواند از اصلی‌ترین دلایل فراگیر نشدن این اوراق در میان اهالی بورس باشد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم اختیار معامله در بازار بورس ایران آشنا شدیم. به طور خلاصه اختیار معامله، مشتقات مالی هستند که به خریداران حق خرید یا فروش یک دارایی پایه در قیمت و تاریخ توافق شده را می دهند. همچنین مطالبی نیز درباره ی بیمه سهام و قرارداد اختیار فروش تبعی گفته شد که می توانید آنها را نیز در متن مقاله مطالعه نمایید.

قرارداد اختیار معامله (قیمت مبنای دارائی پایه Option Contract) چیست؟

در بازار شیوه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری و انجام معاملات وجود دارد که هر کدام از آنها مزایا و معایبی دارند. با این حال هدف هر کسی در این بازار مشخص است و آن رسیدن به سود و کاهش میزان ضرر است. برای رسیدن به این مهم، لازم است مهارت کافی کسب کنیم و با آگاهی کامل وارد دنیای معاملات شویم. یکی از شیوه‌های انجام معامله، قرارداد اختیار (Option Contract) است که در ادامه به توضیح کامل آن می‌پردازیم.

قرارداد اختیار چیست؟

قرارداد اختیار یا آپشن، توافقی است که به معامله‌گر حق انتخاب می‌دهد که یک دارایی را با قیمتی از پیش تعیین شده، درست در یک تاریخ معین، خریداری کند یا بفروشد. این مفهوم تا حدودی به قراردادهای آتی شباهت دارد، با این تفاوت که خریدار یا دارنده قرارداد اختیار موظف نیست حتما قرارداد را انجام دهد. به عبارت دیگر وی ملزم به فروش یا خرید دارایی نخواهد بود. اگر از این تعریف گیج شده‌اید، جای نگرانی نیست. در ادامه با مثال‌های واقعی با این مفهوم بهتر آشنا می‌شوید.

قراردادهای اختیار دو نوع اصلی دارد که اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) نامیده می‌شوند. شما برای سرمایه‌گذاری در قراردادهای اختیار باید یکی از این دو قرارداد را خریداری کنید.

قرارداد اختیار خرید: قرارداد اختیار خرید (Call Option) به دارنده قرارداد (خریدار) حق خرید (نه الزام) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده را می‌دهد. هنگامی که معامله‌گران انتظار دارند قیمت یک دارایی افزایش یابد، قرارداد Call خریداری می‌کنند.

قرارداد اختیار فروش: زمانی که شما یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) خریداری می‌کنید، حق فروش (نه الزام) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده را به دست می‌آورید. این قرارداد وقتی خریداری می‌شود که معامله‌گران انتظار سقوط قیمت دارایی را دارند.

هر قرارداد اختیار حداقل چهار مؤلفه دارد:

• اندازه (Size): اندازه سفارش که به دارایی اشاره دارد. مثلا: یک بیت کوین یا یک دلار.
• تاریخ سررسید (Expiration Date): به تاریخی گفته می‌شود که پس از آن دیگر معامله‌گر نمی‌تواند قرارداد را اجرا کند و قرارداد منقضی می‌شود.
• قیمت توافقی (Strike Price): قیمت توافقی یا قیمت اِعمال به قیمتی می‌گوییم که در ابتدای قرارداد تعیین می‌شود و دارایی به آن قیمت فروخته یا خریداری خواهد شد (در صورتی که خریدار تصمیم بگیرد قرارداد را اجرا کند).
• قیمت قرارداد اختیار (Premium): قیمت اختیار (وجه تضمین)، قیمت قرارداد اختیار است و مبلغی است که سرمایه‌گذار در ازای به دست آوردن حق اختیار باید آن را به ناشر قرارداد (فروشنده) پرداخت کند. بنابراین خریدار قرارداد را از فروشنده با توجه به ارزش اختیار در زمان معامله، که با نزدیک‌تر شدن تاریخ سررسید، دائما تغییر می‌کند به دست می‌آورد.

مثالی برای درک قرارداد اختیار

محمد یک معامله‌گر بیت کوین است. فرض کنیم که قیمت بیت کوین در حال حاضر ۱۰,۰۰۰ دلار است و محمد در تحلیل خود حدس می‌زند که قیمت بیت کوین در دو ماه آینده به ۱۴,۰۰۰ دلار خواهد رسید. محمد می‌تواند همین الآن به صرافی مراجعه کند و یک بیت کوین بخرد تا سه ماه دیگر به سود برسد. اما تحلیل‌ها هیچ‌وقت تضمینی نیستند و احتمال دارد ضرر زیادی به محمد وارد شود. بنابراین او تصمیم می‌گیرد تا برای کاهش ریسک (یا حتی سود بیشتر)، با قرارداد اختیار معامله انجام شود.

محمد به یک صرافی که در آنجا قرارداد اختیار خرید و فروش می‌شود، رفته و از آنجایی که تحلیل او صعودی است، یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) با مشخصات زیر می‌خرد:

• اندازه: یک بیت کوین
• تاریخ سررسید: دو ماه دیگر (مثلاً ۱۰ می ۲۰۲۰)
• قیمت فعلی بیت کوین: ۱۰,۰۰۰ دلار
• قیمت توافقی یا قیمت اعمال: ۱۳,۰۰۰ دلار
• قیمت قرارداد اختیار (وجه تضمین به فروشنده در زمان خرید): ۴۰۰ دلار

بنابراین محمد ۴۰۰ دلار پرداخت کرده و یک قرارداد اختیار بیت کوین از نوع Call برای دو ماه دیگر خریدار می‌کند. در زمان سررسید قرارداد دو سناریو وجود دارد: ۱- بیت کوین به بالای ۱۳,۰۰۰ دلار رسیده است. ۲- بیت کوین به بالای ۱۳,۰۰۰ دلار نرسیده است.

اگر بیت کوین به عنوان مثال به ۱۴هزار دلار رسیده بود، محمد می‌تواند ۱۳هزار دلار پرداخت کند و یک بیت کوین که در حال حاضر ۱۴هزار دلار قیمت دارد، دریافت کند که با در نظر گرفتن ۴۰۰ دلار وجه تضمین که در ابتدا پرداخت کرده، او ۶۰۰ دلار سود می‌کند.

اگر بیت کوین به عنوان مثال به ۱۳هزار دلار نرسیده بود و قیمت ۸,۰۰۰ دلار بود، محمد این اختیار را دارد که بیت کوین را خریداری نکند و فقط آن ۴۰۰ دلار را از دست می‌دهد. به این ترتیب به جای ۲,۰۰۰ دلار ضرر در صورت خرید مستقیم، با قرارداد اختیار فقط ۴۰۰ دلار ضرر کرده است.

حالا اگر محمد پیش‌بینی می‌کرد که قیمت بیت کوین سقوط می‌کند، می‌توانست قرارداد اختیار فروش (Put Option) بخرد تا در صورت کاهش قیمت سود کند. بسیاری از ماینرهای بزرگ بیت کوین برای کاهش ریسک خود بعد از استخراج، از قراردادهای اختیار استفاده می‌کنند.

به طور کلی اگر قیمت توافقی کمتر از قیمت بازار باشد، معامله‌گر می‌تواند دارایی پایه را با تخفیف خریداری کند و پس از در نظر گرفتن قیمت اختیار، تصمیم بگیرد که برای کسب سود، قرارداد را اجرا کند. اما اگر قیمت توافقی بیشتر از قیمت بازار باشد، معامله‌گر دلیلی برای اجرای قرارداد نخواهد داشت و قرارداد منتفی تلقی می‌شود. هنگامی که قرارداد اجرا نمی‌شود، تنها مبلغی که خریدار از دست می‌دهد قیمت اختیار است که قیمت مبنای دارائی پایه در ابتدای بستن معامله پرداخت کرده بود.

قراردادهای اختیار مشتقاتی هستند که می‌توانیم برای طیف گسترده‌ای از دارایی‌های پایه مانند سهام و ارزهای دیجیتال آنها را تنظیم کنیم. این قراردادها ممکن است به شاخص‌های مالی هم وابسته قیمت مبنای دارائی پایه باشند. معمولا از قراردادهای اختیار برای پوشش ریسک در دارایی‌های موجود و نیز برای شرط‌بندی بر سر آینده قیمت یک دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رایج‌ترین کاربردهای قراردادهای اختیار معامله به شرح زیر هستند:

پوشش ریسک

قراردادهای اختیار معامله تا حد زیادی به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک (Hedge Fund) هستند. بهترین راهبرد پوشش ریسک برای معامله‌گران این است که برای سهامی که دارند اختیار فروش خریداری کنند. اگر ارزش کلی دارایی‌های آنها به دلیل کاهش قیمت‌ها از بین برود، اجرای اختیار فروش می‌تواند به آن‌ها در کاهش ضرر کمک کند.

برای مثال فرض کنید که ۱۰۰ سهم از یک سهام ۵,۰۰۰ تومانی را خریده‌اید، به این امید که قیمت بازار افزایش پیدا کند. با این حال برای پوشش ریسک ناشی از احتمال سقوط قیمت سهام، تصمیم می‌گیرید اختیار فروش (Put) را با قیمت توافقی ۴,۸۰۰ تومان بخرید و در عوض ۲۰۰ تومان به ازای هر سهم به عنوان قیمت اختیار (وجه تضمین) پرداخت کنید. اگر بازار نزولی شود و قیمت سهام به عنوان مثال به ۳,۵۰۰ تومان کاهش یابد، می‌توانید قرارداد را برای کاهش زیان اجرا کنید و هر سهم را به جای ۳,۵۰۰ تومان، به همان ۴,۸۰۰ تومان تعیین‌شده در قرارداد بفروشید. اگر بازار صعودی شود، مجبور نیستید قرارداد را اجرا کنید و فقط وجه تضمین قرارداد را که ۲۰۰ تومان به ازای هر سهم بود از دست خواهید داد.

حالا به شکل توجه کنید. اگر قیمت سهام ۵,۲۰۰ تومان شود و قرارداد را اجرا نکنید، نه سود می‌کنید و نه زیان. زیرا می‌توانید سهام را به ۵۲۰۰ تومان در بازار بفروشید، ۲۰۰ تومان برای هر سهم به عنوان قیمت اختیار پرداخت کنید و ۵,۰۰۰ تومان برای هر سهم برایتان می‌ماند.

در مجموع بیشتر از ۴۰,۰۰۰ تومان ضرر نخواهید کرد. چرا که در بدترین حالت اگر قیمت پایین بیاید و مجبور شوید قرارداد را اجرا کنید، هر سهم ۵۰۰۰ تومانی را به ۴,۸۰۰ تومان خواهید فروخت و کل ضررهای شما ۲۰,۰۰۰ تومان برای قیمت اختیار به اضافه ۲۰,۰۰۰ تومان برای فروش سهام خواهد بود.

معاملات پرریسک

اختیار معامله به شکل گسترده‌ای در معاملات پر ریسک (سفته بازی) کاربرد دارد. برای نمونه، معامله‌گری که باور دارد قیمت یک دارایی در حال افزایش است، می‌تواند اختیار خرید بخرد. اگر قیمت دارایی از قیمت توافقی بیشتر شود، معامله‌گر می‌تواند اختیار معامله را اجرا کند و با تخفیف آن دارایی را خریداری کند. در اینجا سه مفهوم بسیار مهم وجود دارد:

• هنگامی که قیمت دارایی بیشتر یا کمتر از قیمت توافقی است به طوری که قرارداد را سودآور می‌کند، می‌گوییم اختیار معامله در سود (in-the-money) است.
• هنگامی که قیمت دارایی بیشتر یا کمتر از قیمت توافقی است به طوری که قرارداد به ضرر معامله‌گر است، می‌گوییم اختیار معامله در ضرر (out-of-the-money) است.
• هنگامی که قرارداد نه سود می‌دهد نه زیان، می‌گوییم اختیار معامله در نقطه سر به سر (at-the-money) قرار دارد.

استراتژی‌های قرارداد اختیار

مانند هر ابزاری در بازارهای مالی، این قبیل قراردادهای نیز مزایا و معایبی دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

مزایا

• برای پوشش ریسک در برابر ریسک‌های بازار مناسب است.
• در معاملات پرریسک انعطاف‌پذیری بیشتری دارد.
• امکان استفاده از ترکیب‌ها و راهبردهای معاملاتی متعدد با الگوهای ریسک/ پاداش منحصربه‌فرد را فراهم می‌کند.
• می‌تواند در همه روندهای بازار (صعودی، نزولی و بازارهای خنثی) سودآور باشد.
• ممکن است بتوان از آن برای کاهش هزینه‌ها در هنگام ورود به موقعیت معاملاتی استفاده کرد.
• امکان انجام همزمان چند معامله را فراهم می‌کند.

معایب

• گاهی اوقات درک مکانیسم‌های اجرا و محاسبه قیمت اختیار آسان نیست.
• ریسک‌های زیادی مخصوصا برای فروشندگان (ناشران) قرارداد دارد.
• راهبردهای معاملاتی آن در مقایسه با سایر راهبردهای معمولی پیچیده‌تر است.
• بازارهای اختیار معامله اغلب نقدشوندگی پایینی دارند و همین امر سبب می‌شود بسیاری از معامله‌گران به آن علاقه نشان ندهند.
• قیمت اختیار قراردادهای اختیار معامله به شدت نوسانی است و ارزش زمانی آنها همچنان که تاریخ سررسید نزدیکتر می‌شود کاهش می‌یابد.

قرارداد اختیار در مقایسه با قرارداد آتی

قراردادهای اختیار و قراردادهای آتی هر دو ابزار مشتقه هستند و با هم شباهت‌هایی دارند، اما یک تفاوت بزرگ بین آن دو وجود دارد و آن مکانیسم تسویه آنها است. برخلاف قراردادهای اختیار، قراردادهای آتی همیشه در تاریخ سررسید اجرا می‌شوند. این بدان معناست که خریداران قانونا موظف هستند دارایی پایه را در زمان مقرر مبادله کنند (یا بهای آن را به صورت پول نقد تسویه کنند). از سوی دیگر، قرارداد اختیار فقط با صلاحدید معامله‌گر که خریدار یا دارنده حق اختیار قرارداد است اجرا می‌شود. اگر خریدار تصمیم بگیرد معامله را انجام دهد، ناشر قرارداد (فروشنده) موظف است دارایی پایه را معامله کند.

چگونه قرارداد اختیار معامله کنیم؟

برای معاملات قراردادهای اختیار، باید به صرافی‌ها یا کارگزاری‌هایی که از معاملات اختیار پشتیبانی می‌کنند مراجعه کنید و این به دارایی مورد نظر شما بستگی دارد.

به عنوان نمونه صرافی‌های زیر از معاملات اختیار بیت کوین پشتیبانی می‌کنند:

توجه داشته باشید که به دلیل تحریم‌ها خطر بلوکه شدن پول‌های کاربران ایرانی در این صرافی‌ها وجود دارد بنابراین قبل از ثبت نام حتما از امکان فعالیت خود در آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

همچنین معامله قراردادهای اختیار پیچیدگی زیادی نسبت به دیگر روش‌های معامله دارد. بنابراین قبل از اقدام به معامله بهتر است که مدتی تمرین کنید و سرمایه زیادی به این کار اختصاص ندهید تا به خوبی در آن تخصص پیدا کنید.

جمع‌بندی

اختیار معامله همان‌طور که از نامش پیداست، به سرمایه‌گذار حق خرید یا فروش یک دارایی را در آینده صرف‌نظر از قیمت آن در بازار اعطا می‌کند. این نوع قراردادها بسیار متنوع هستند و می‌توانند در سناریوهای مختلف از جمله معاملات پرریسک و اجرای راهبردهای پوشش ریسک به کار روند.

با این حال، گفتنی است اختیار معامله مانند سایر مشتقات ریسک‌های زیادی در بر دارد. بنابراین قیمت مبنای دارائی پایه قبل از استفاده از این نوع قرارداد، معامله‌گران باید درک خوبی از شیوه کار داشته باشند. از آن مهم‌تر باید درک درستی از ترکیبات مختلف اختیار خرید و اختیار فروش و نیز ریسک‌های احتمالی موجود در هر راهبرد داشته قیمت مبنای دارائی پایه باشند. همچنین معامله‌گران باید راهبردهای مدیریت ریسک را همراه با تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال برای محدود کردن زیان‌های احتمالی به خوبی بررسی کنند.

راه‌اندازی قرارداد آتی زعفران با سررسید جدید

فردا(۲۱ فروردین) قرارداد آتی زعفران نگین تحویل تیر ماه سال جاری در بورس کالای ایران راه اندازی می‌شود. این قرارداد تا ۲۵ تیر امسال قابل معامله خواهد بود.

به گزارش ایسنا، قرارداد آتی زعفران در اولین روز معاملاتی، بدون حد نوسان قیمتی با دوره پیش گشایش به مدت ۳۰ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی رأس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می‌یابد.

قیمت پایه قرارداد آتی، همان قیمت کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیوسته قرار خواهد گرفت. در صورت عدم انجام معامله در حراج تک قیمتی، قرارداد آتی متوقف و مجدداً همین فرآیند، روز کاری بعد تکرار خواهد شد.

گفتنی است؛ خرداد ماه سال گذشته نخستین قرارداد آتی زعفران با سررسید شهریور ۱۳۹۷ در بورس کالای ایران راه‌اندازی شد و دارندگان کد معاملاتی قراردادهای آتی در بورس به معامله این محصول پرداختند.

در اولین قرارداد آتی زعفران اندازه هر قرارداد ۱۰۰ گرم زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) به عنوان دارایی پایه و حد نوسان قیمت روزانه زعفران در این معاملات نیز مثبت و منفی سه درصد نسبت به قیمت تسویه روز قبل تعیین شد.